http://www.youtube.com/watch?v=97XF8ucPQVY(A) gift for Funk N. Furter
-
regretfullySaid
- Posts: 8913
- Joined: Thu Apr 22, 2010 5:50 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
Good movie. Overshadowed by Great Dictator I think. Still very relevant.
The funniest scene imo was when he pranced back to the bath after meeting the woman in her bath. And then it has a tv solely for advertising.
I was unaware until recently that Chaplin was called into questioning by McCarthy during the Red Scare.
In my experience AWK whenever McCarthy was brought up in a conversation everyone considered him a slimeball, not unlike Anslinger.
The funniest scene imo was when he pranced back to the bath after meeting the woman in her bath. And then it has a tv solely for advertising.
I was unaware until recently that Chaplin was called into questioning by McCarthy during the Red Scare.
In my experience AWK whenever McCarthy was brought up in a conversation everyone considered him a slimeball, not unlike Anslinger.
Last edited by regretfullySaid on Thu Oct 31, 2013 7:54 pm, edited 1 time in total.
Re: (A) gift for Funk N. Furter
the sad thing is that the movie was banned in America for over 20 years. Americans could watch this film only in the 70s 
..."the land of freedom of speech"
Scared by a kid haha
..."the land of freedom of speech"
Scared by a kid haha-
rote fahne
- Posts: 777
- Joined: Wed Oct 13, 2010 5:26 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
sorry,couldnt get more international than this. lol.
started to read some trotsky today. is interesting.
http://www.marxists.org/nederlands/trot ... 6eu-vs.htm
De vooruitzichten der wereldrevolutie
Voordracht gehouden de 28ste juli 1924
Over de vereisten van de proletarische revolutie
Tien jaren gingen voorbij sedert het uitbreken van de imperialistische oorlog. Gedurende dit tiental jaren, veranderde de wereld ontzaglijk veel, maar veel minder dan we tien jaar geleden veronderstelden en verwachtten. We beschouwen de geschiedenis vanuit het standpunt der sociale revolutie. Dit standpunt is tezelfdertijd theoretisch en praktisch. We ontleden de voorwaarden der evolutie zoals ze zich vormen zonder ons en onafhankelijk van onze wil, teneinde ze te verstaan en er door onze actieve wil op in te werken, het is te zeggen, door onze wil van georganiseerde klasse. Die twee zijden van onze marxistische methode om de geschiedenis aan te vatten, zijn innig aan elkaar verbonden. Wanneer men zich beperkt met na te gaan wat er gebeurt, komt men ten lange laatste aan het fatalisme, aan de sociale onverschilligheid, die op zekere hoogte de vorm van het mensjewisme aanneemt, waar een groot deel fatalisme en gelatenheid in de loop der gebeurtenissen, in schuilt. Wanneer men zich van de andere kant beperkt tot revolutionaire wil en activiteit, loopt men gevaar in het subjectivisme te vervallen, dat een groot aantal variëteiten telt: het anarchisme is er een van, links revolutionair socialisme een andere; ten slotte, is het aan dit subjectivisme dat al de verschijnselen die zich in het communisme zelf voordoen en welke Lenin als ‘kinderziekte van links’ bestempelde, moeten toegeschreven worden. Gans de kunst van de revolutionaire politiek bestaat in het kunnen samenbinden van de objectieve vaststelling aan de subjectieve reactie. Dit is de kern van de leninistische leer.
Ik zegde dat we de geschiedenis aanvatten vanuit het standpunt der sociale revolutie, die alle macht in de handen der werkende klasse moet doen overgaan, voor de communistische omvorming der maatschappij. Welke zijn de vereisten der sociale revolutie, in welke voorwaarden kan zij uitbreken, zich ontwikkelen en overwinnen? Die vereisten zijn heel talrijk maar men kan ze in drie en zelfs in twee groepen verenigen, de objectieve vereisten en de subjectieve.
De objectieve vereisten berusten op een bepaald ontwikkelingspeil der productieve krachten. (Dit is een elementaire voorwaarde, maar het kan soms wel goed zijn van tijd tot tijd eens tot het abc, tot de grondstellingen van het marxisme weer te keren, teneinde, met behulp van de oude methode, tot de nieuwe gevolgtrekkingen welke de huidige toestand vereist, te komen.) De hoofdvereiste der sociale revolutie is aldus een bepaalde graad van ontwikkeling der productieve krachten, een graad in dewelke het socialisme en daarna het communisme, als productiewijze en verdeling der goederen, stoffelijke voordelen meebrengt. Het is onmogelijk het communisme of zelfs het socialisme op het platteland, waar nog de primitieve werkwijze heerst, op te bouwen. Er is een zekere ontwikkeling der techniek toe nodig.
Is die ontwikkelingsgraad echter bereikt voor de gehele kapitalistische wereld? Ja, ontegenzeglijk. En wat is hiervan het bewijs? Het feit dat de grootte kapitalistische ondernemingen, de trusts, de syndicaten, in de gehele wereld de kleine en middelmatige ondernemingen overwinnen. Een economische organisatie die dus uitsluitend op de techniek der grootte ondernemingen zou berusten, die gebouwd zou zijn naar het model der trusts en der syndicaten, maar op de basis der solidariteit, die uitgebreid zou worden tot een volk, tot een staat, en dan tot de gehele wereld, zou buitengewone materiële voordelen opleveren. Deze vereiste bestaat reeds lang.
Tweede objectieve vereiste: het is nodig dat de maatschappij zodanig ontbonden weze, dat een klasse belang heeft bij de socialistische revolutie, en dat die klasse, voor wat de productie betreft, talrijk en invloedrijk genoeg zij om zelf die revolutie te voltrekken. Maar dit volstaat niet. Het is noodzakelijk dat die klasse — en laat ons nu tot de subjectieve vereiste overgaan — de toestand begrijpt, dat ze gewetensvol de verandering der bestaande orde wil, en dat zij aan haar hoofd een partij heeft die in staat is om haar op het ogenblik van de beslissende slag te leiden en haar de zegepraal te verzekeren. Dit veronderstelt echter een zekere toestand bij de heersende bourgeoisklasse, die haar invloed op de volksmassa’s moet verloren hebben, in haar eigen rangen geschokt moet wezen en tevens haar zekerheid verloren heeft. Deze toestand van de maatschappij betekent echter in werkelijkheid een revolutionaire toestand. Het is slechts op bepaalde maatschappelijke grondslagen der productie dat zich de zielkundige, politieke en organische voorwaarden voor de verwerkelijking van de opstand en dezes zegepraal, kunnen oprichten.
De tweede vereiste: klasse ontbinding, anders gezegd, de rol en de belangrijkheid van het proletariaat in de maatschappij, bestaat deze? Ja, die bestaat reeds sedert tientallen jaren. De rol van het Russische proletariaat, dat nochtans van betrekkelijk jonge vorming is, bewijst dit beter dan wat ook. Wat ontbrak er tot nu toe? De laatste subjectieve vereiste: voor het Europees proletariaat, het bewustzijn van zijn plaats in de maatschappij, een aangepaste organisatie en opvoeding, een partij in staat het te leiden. Ziedaar wat er ontbrak. Meermaals hebben wij, marxisten, niettegenstaande alle idealistische theorieën gezegd dat het bewustzijn van de maatschappij ten achteren is op haar ontwikkeling, en het sprekendst bewijs daarvan is het lot van het wereldproletariaat. De productiekrachten zijn sedert lang rijg voor het socialisme. Het proletariaat speelt sedert lang, ten minste in de voornaamste kapitalistische landen, een beslissende economische rol. Het is van het proletariaat dat gans de werking van de productie en bijgevolg ook van de maatschappij afhangt. De laatste subjectieve factor ontbreekt: het bewustzijn blijft ten achter op het maatschappelijk gebeuren.
De imperialistische oorlog was de historische straf van dit achterblijven, maar van een andere kant gaf zij aan het proletariaat een krachtige spoorslag. De oorlog had plaats omdat het proletariaat niet in staat was hem te beletten, want het was er nog niet toe gekomen bewust te zijn van zijn plaats in de maatschappij, zijn rol te begrijpen, zijn historische taak, zich te organiseren, om zich de machtsgreep tot plicht te stellen en die plicht te vervullen. De imperialistische oorlog, die de straf was niet van een fout maar van een ongeluk van het proletariaat, moest tezelfdertijd een machtige revolutionaire factor wezen.
De oorlog toonde de dringende, diepe noodwendigheid van een verandering van maatschappelijk stelsel aan. Reeds lang voor de oorlog, bood de overgang tot de socialistische maatschappij ontzaglijke voordelen aan, m.a.w., de productieve krachten hadden zich toen reeds veel beter ontwikkeld op socialistische dan op kapitalistische basis. Maar zelfs op kapitalistische basis groeiden de productieve krachten voor de oorlog snel aan, niet alleen in Amerika maar ook in Europa. Het is daarin dat de betrekkelijke rechtvaardiging van het kapitalisme bestond. Sedert de oorlog is dit tafereel gans anders: de productieve krachten, ver van te groeien, verminderen. Er kan nu slechts spraak zijn van het herstel der vernieling, maar niet van verdere ontwikkeling der productieve krachten. Deze laatste zijn meer dan ooit beklemd in het kader van het individueel bezit en in het kader der door het verdrag van Versailles gevormde staten. De gebeurtenissen der laatste tien jaren bewijzen ontegensprekelijk dat de vooruitgang van de mensheid tegenwoordig onverenigbaar is met het bestaan van het kapitalisme. In die zin was de oorlog een revolutionaire factor. Maar niet alleen in die betekenis. Door op onmeedogende wijze de ganse organisatie der maatschappij in de war te sturen heeft hij de arbeidende massa’s uit het spoor van het conservatisme en der traditie getrokken. We zijn het tijdperk der revolutie binnengetreden.
De tien laatste jaren (1914-1924)
Wanneer men van dit standpunt uit de tien laatste jaren nagaat, ziet men dat ze zich in meerdere, nauwkeurig afgebakende perioden indelen. De eerste is die van de imperialistische oorlog, die meer dan vier jaren omvat (voor Rusland een weinig meer dan drie). Een nieuwe periode begint in februari, maar in het bijzonder in oktober 1917. Het is de periode der revolutionaire liquidatie van de oorlog. De jaren 1918-1919 en een deel van 1920 (ten minste voor enkele landen) waren geheel ingenomen door de liquidatie van de imperialistische oorlog en de verwachting van de proletarische revolutie in geheel Europa. Wij zagen dan de Oktoberrevolutie in Rusland, de omverwerping van de monarchieën in de centrale rijken, de machtige proletarische beweging in geheel Europa en Amerika. De laatste golven van die revolutionaire opstand van september 1920 in Italië en de maart gebeurtenissen van 1921 in Duitsland. De opstand van september 1920 in Italië viel ongeveer samen met het offensief van het Rode Leger tegen Warschau die ook deel uitmaakte van de revolutionaire stroom en met dit laatste terugweek. Men mag zeggen dat dit tijdperk van naoorlogse rechtstreekse revolutionaire drukking eindigde met de uitbarsting van maart 1921 in Duitsland. Wij hebben in het tsaristisch Rusland overwonnen waar het proletariaat zijn macht bleef behouden. De Midden-Europese monarchieën werden om zo te zeggen zonder slag of stoot omvergeworpen. Maar nergens heeft het proletariaat zich van de macht meester gemaakt, uitgenomen in Hongarije en Beieren, waar het de macht slechts een heel korte tijd kon behouden.
Het kon toen de indruk geven en het scheen in werkelijkheid aan onze vijanden dat zich een periode van herstel van het kapitalistisch evenwicht opende, een periode van heling der wonden door de imperialistische oorlog geslagen en van versteviging der burgerlijke maatschappij.
Gezien vanuit het standpunt van onze revolutionaire politiek begint die periode met een terugtrekken. Dit terugtrekken hebben wij officieel op het IIIe congres van de CI, in de helft van 1921, niet zonder een ernstige innerlijke strijd, vastgesteld. Wij stelden vast dat de eerste golf van verzet, tengevolge van de imperialistische oorlog, onvoldoende was voor de zegepraal, omdat er in Europa geen partij bestond die in staat was de overwinning te verzekeren, en ook dat de laatste grote gebeurtenis van die periode, de opstand van maart 1921 in Duitsland, gevaarvol was en klaar aantoonde dat indien de beweging op die weg voortging zij de jonge partij van de Communistische Internationale dreigde te vernietigen. Het IIIe Congres riep: ‘Achteruit! Laten we ons terugtrekken van de gevechtslijnen waarop onze Europese partijen door de naoorlogse gebeurtenissen geworpen werden’. Het is dan dat de strijd voor de invloed op de massa’s begint, de periode van geweldige en onafgebroken agitatie en organisatie, met als ordewoord het proletarisch eenheidsfront, en daarna dit van het arbeiders- en boerenblok. Die periode duurde ongeveer twee jaar. En gedurende dit korte tijdsbestek had een mentaliteit welke zich aanpaste aan een afgemeten werk van agitatie en propaganda de tijd om zich te vormen. De revolutionaire gebeurtenissen schenen voor een onbepaalde maar toch ver afgelegen toekomst uitgesteld. Nochtans, bracht in het laatste deel van deze korte periode, het conflict over de Ruhr, Europa weer in opschudding.
Op het eerste zicht kon de bezetting van de Ruhr een weinig belangrijke periode schijnen voor het bebloede en uitgeputte Europa, dat vier jaren de gruwelijkste oorlog had doorgemaakt. In de grond was die bezetting als een korte herhaling van de imperialistische oorlog. De Duitsers boden geen weerstand omdat zij er niet toe in staat waren en de Fransen bezetten de industriële streek om dewelke gans de Duitse economie zich wentelde. Duitsland, bijgevolg, en in een zekere mate ook het overige gedeelte van Europa, bevond zich in staat van oorlog. De Duitse economie, en daardoor ook de Franse economie, waren gedesorganiseerd.
Vijf jaar nadat de imperialistische oorlog de gehele wereld deed beven, de meest achteruitgebleven lagen van arbeiders in opstand had gebracht zonder ze echter naar de zegepraal te leiden, deed de geschiedenis in zekere mate een nieuwe proefneming, een nieuw onderzoek. Ik zal u een korte herhaling van de imperialistische oorlog geven, scheen ze te zeggen. Ik zal Europa’s reeds voldoende in de war gebrachte economie op haar grondvesten doen wankelen, en ik zal aan het proletariaat, aan u communistische partijen, de gelegenheid geven de tijd die gij gedurende de laatste jaren verloren hebt terug te winnen. En waarlijk, in 1923 slaat de toestand in Duitsland eensklaps en radicaal naar de revolutie over. De burgerlijke maatschappij wordt tot in haar grondvesten geschokt. De minister-president Stresemann verklaart openlijk dat hij aan het hoofd staat van de laatste burgerlijke regering in Duitsland. De fascisten zeggen: ‘Laat de communisten maar aan het bewind komen, daarna is het onze beurt.’ De Duitse staat is volledig in de war. Men herinnert zich de geweldige waardevermindering van de mark en het lot van de Duitse economie gedurende die periode. De massa’s komen spontaan tot de communistische partij. De sociaaldemocratie, die op het ogenblik de voornaamste macht is die ten dienste staat van de oude maatschappij, is gesplitst, verzwakt en haar zelfvertrouwen kwijt. De arbeiders verlaten haar rangen.
En nu, wanneer men die periode beschouwt, die bijna gans het jaar 1923 omvat, in het bijzonder het tweede half jaar, na het opgeven van het lijdelijk verzet, zegt men tot zichzelf: de geschiedenis heeft nooit gunstiger voorwaarden voor de proletarische revolutie en voor de machtsgreep geschapen en zal er waarschijnlijk nooit meer zulke bieden. Indien men aan onze jonge marxistische geleerden vroeg om zich een gunstiger toestand voor het grijpen naar de macht door het proletariaat in te denken, denk ik dat zij er niet in zouden gelukken, op voorwaarde natuurlijk dat zij zich daarbij van werkelijke en niet van ingebeelde gegevens bedienen. Een ding ontbrak. De Communistische Partij was niet voldoende gehard, klaarziende, beslist en strijdvaardig genoeg om de tussenkomst op het gepaste ogenblik te doen geschieden en daardoor de zegepraal te verzekeren. En door dit voorbeeld leren we opnieuw de rol en de belangrijkheid van een goede leiding van de Communistische Partij begrijpen, leiding die vanuit historisch oogpunt wel maar door haar belangrijkheid op verre na niet de laatste factor der proletarische revolutie is.
De nederlaag der Duitse revolutie bepaalt een nieuwe periode in de ontwikkeling van Europa en gedeeltelijk van de gehele wereld. We hebben die nieuwe periode, als de periode van het aan de macht komen der demo-pacifistische elementen der burgerlijke maatschappij gekenschetst. De fascisten hebben de plaats geruimd voor de pacifisten, de democraten, de mensjewieken, de radicalen en andere kleinburgerlijke partijen. Het staat vast dat, indien de revolutie in Duitsland gezegevierd had, het ganse historische hoofdstuk dat wij nu doorbladeren een heel andere inhoud gehad zou hebben. Indien zelfs in Frankrijk de regering Herriot aan het bewind gekomen ware, zou zij hetzelfde uitzicht niet gehad hebben en was zij van veel kortere duur geweest, ofschoon ik niet voor haar stabiliteit had ingestaan. Hetzelfde geldt voor MacDonald en alle andere variëteiten van het demo-pacifistische type.
Fascisme, democratie, kerenskisme
Om de verandering die plaats had te begrijpen, moet men weten wat het fascisme en ook wat het pacifistisch reformisme, ook wel kerenskisme genoemd, is. Ik heb reeds een definitie van deze heersende opvatting gegeven maar ik zal het herhalen, want zonder een juist begrip van het fascisme en het neoreformisme heeft men heel zeker een vals politiek perspectief.
Het fascisme kan volgens de landen verschillende uitzichten, een andere sociale samenstelling hebben, m.a.w., zich in verschillende groepen ontwikkelen of aanhangers vinden; maar het is in de grond de strijdvaardige groepering van de krachten die de burgerij in het leven roept om het dreigende proletariaat in de burgeroorlog het hoofd te bieden. Wanneer het democratisch parlementair staatsapparaat bekneld is in zijn eigen innerlijke tegenstrijdigheden, wanneer de burgerlijke wettelijkheid voor de burgerij zelf een hinderpaal is, stelt deze laatste de meest strijdlustige elementen waarover zij beschikt in beweging, zij ontbindt ze van de banden der wettelijkheid, en verplicht ze met alle terroristische en vernielzuchtige methoden te handelen. Dat is het fascisme. Het fascisme dus is de staat van burgeroorlog voor de burgerij, die haar troepen verzamelt, zoals het proletariaat al zijn krachten en zijn organisaties verenigt voor de gewapende opstand op het ogenblik van de machtsgreep. Bijgevolg kan het fascisme niet van lange duur wezen; het kan de normale staat van de burgerlijke maatschappij niet zijn, evenals de staat van gewapende opstand niet de blijvende normale staat van het proletariaat zijn kan. Ofwel leidt de opstand door het fascisme gestuit naar de nederlaag van het proletariaat en dan herstelt de burgerij geleidelijk haar staatsapparaat; ofwel overwint het proletariaat, en dan is er geen plaats meer voor het fascisme, maar voor andere verhoudingen. We weten door eigen ondervinding, dat het zegevierend proletariaat over afdoende middelen beschikt om het bestaan van het fascisme, en dus met des te meer reden de ontwikkeling ervan te beletten. Aldus was de vervanging van het fascisme door de normale burgerlijke ‘orde’ van te voren reeds bepaald door het feit dat zowel de eerste (1918-1921) als de tweede (1923) aanval van het proletariaat, teruggeslagen werden. De burgerij hield stand, en zij heeft tot op een zeker punt haar vertrouwen teruggewonnen.
Op het ogenblik wordt zij in Europa niet voldoende rechtstreeks bedreigd om de fascisten te wapenen en in beweging te brengen. Maar zij gevoelt zich niet sterk genoeg om alleen te regeren. Ziedaar waarom tussen twee bedrijven van het historisch drama in, het mensjewisme noodzakelijk is. De Engelse bourgeoisie had de regering MacDonald nodig. Het Linkerblok (Bloc des Gauches) is de Franse burgerij nog meer onmisbaar.
Mag men niettemin de regering MacDonald en het Linkerblok als het regime van het kerenskisme aanzien? Wij hadden die benaming voorwaardelijk aan het reformisme gegeven, waarvan we de opkomst voor drie jaar verwachtten, toen we het samenvallen van de parlementaire evolutie naar links in Frankrijk en in Engeland met de revolutionaire veranderingen in Duitsland verhoopten. Dit samenvallen gelukte niet tengevolge van het mislukken der Duitse revolutie in oktober van verleden jaar (1923). Nu te spreken van kerenskisme waar het het Linkerblok of de regering MacDonald geldt, is blijk geven van onbegrip van de toestand.
Wat is het kerenskisme? Het is een regime waarin de burgerij niet meer hopende of nog niet hopende in de openlijke burgeroorlog te zegevieren, de gewaagdste en grootste toegevingen doet en de macht in de handen der linkse elementen van de burgerlijke democratie overgeeft. Het is het regime waar het onderdrukkingsapparaat in feite aan de handen der burgerij ontsnapt. Het is klaar dat het kerenskisme geen duurzame sociale staat uitmaken kan. Het moet eindigen ofwel met de zegepraal der aanhangers van Kornilov (voor Europa de fascisten) ofwel met die van de communisten. Het kerenskisme is het rechtstreeks voorspel van Oktober, ofschoon evenwel in alle landen Oktober niet noodzakelijk uit het kerenskisme voortspruiten moet.
Mag men in die zin het regime van MacDonald of van het Linkerblok als kerenskisme bestempelen?
Neen. De toestand in Engeland is in het geheel niet wat hij in 1917 in Rusland was. De krachten der Communistische Partij in Engeland laten niet toe het grijpen naar de macht in de naaste toekomst in aanmerking te nemen.
Er is bijgevolg ook geen basis voor het kornilovisme. Naar alle waarschijnlijkheid zal MacDonald de plaats ruimen voor de conservatieven of voor de liberalen. In Frankrijk laten de toestand van het staatsapparaat en ook de krachten der Communistische Partij niet toe te veronderstellen dat het regime van het Linkerblok rechtstreeks en snel naar de proletarische revolutie zal evolueren. Het is vanzelfsprekend dat in verband hiermede het kerenskisme buiten bespreking blijft. Een ernstige omkeer der gebeurtenissen is nodig om van het kerenskisme te kunnen spreken.
En bijgevolg stelt zich een kapitale vraag aan ons: welke is de huidige periode van het reformisme? Waarop steunt het zich? Kan het regime zich bevestigen, kan het een normale toestand gedurende een reeks van jaren worden, hetgeen natuurlijk een overeenkomstige vertraging der proletarische revolutie met zich brengen zou? Dat is de hoofdkwestie voor het ogenblik. Gelijk ik reeds gezegd heb, kan ze niet alleen op het subjectief terrein, het is te zeggen, volgens onze wensen, volgens onze lust de toestand te veranderen, opgelost worden. En zoals altijd, moet de objectieve ontleding, de juiste naar waardeschatting van hetgeen is, van hetgeen verandert en van hetgeen wordt, het vereiste van onze actie wezen. Laat ons beproeven de kwestie van dit standpunt uit aan te vatten.
Waar hangt het lot van het Europees reformisme van af?
Het zijn nu de reformisten die aan het bewind zijn in de voornaamste Europese landen. Het reformisme veronderstelt zekere toegevingen vanwege de bezittende klassen aan de niet bezittende, zekere kleine ‘opofferingen’ van de burgerlijke staat in het voordeel der werkende klasse. Kan men zich inbeelden dat in het huidige Europa, onvergelijkbaar veel armer dan voor de oorlog, er een economische basis voor brede en diepe sociale hervormingen bestaat? De reformisten zelf, ten minste op het vaste land, spreken heel weinig van die hervormingen. Wanneer men nu sociale hervormingen beschouwt, dan is het eerder in het burgerlijk kamp: men stelt er zich voor de achturendag af te schaffen, of liever er zekere wijzigingen aan te brengen, die hem in feite onbestaanbaar zullen maken. Maar er bestaat een praktische kwestie die verwantschap bezit met die hervormingen en die een kwestie van leven of dood voor de Europese arbeiders, en in het bijzonder voor de Duitse, Oostenrijkse, Hongaarse, Poolse en zelfs Franse arbeiders is. Het is de kwestie van de stabilisatie der wisselkoersen. De stabilisatie van het geld, mark, kroon en frank, die de stabilisatie der lonen met zich brengt en belet dat ze in waarde verminderen. Dit is een kwestie van kapitaal belang voor het proletariaat van het Europees vasteland. Het is onbetwijfelbaar dat de betrekkelijke en volstrekt wankele successen, welke met de muntstabilisatie verkregen zijn een der hoofdvoorwaarden uitmaken van het reformistisch pacifistisch tijdperk.
Indien in Duitsland de mark ineenstortte zou er de revolutionaire toestand zich integraal weer voordoen, en indien de Franse frank voortging met in waarde te verminderen, gelijk hij het voor enkele maanden deed, dan ware het lot van het ministerie Herriot nog problematischer dan nu.
De kwestie van het neoreformisme die zich aan ons stelt moet dus op de volgende wijze geformuleerd worden: op wat steunt de hoop van een consolidatie, van een betrekkelijk en tijdelijk economisch evenwicht en in het bijzonder de hoop op de stabilisatie der munt en der lonen? Wat veroorlooft die hoop en in hoever is ze gegrond? Die kwestie dwingt ons de hoofdfactor der hedendaagse geschiedenis der mensheid, de Verenigde Staten ,in ogenschouw te nemen. Over het lot van Europa en het wereldproletariaat willen redeneren zonder rekenschap te houden met de kracht en belangrijkheid van de Verenigde Staten is in zekere mate zonder de waard rekenen. Want New York en Washington — de Amerikaanse regering — is de meester van de kapitalistische mensheid. We zien het nu bijvoorbeeld door het plan der experten. Europa, gisteren nog zo machtig, zo fier op zijn cultuur en zijn historisch verleden, moet nu van de andere zijde van de Atlantische Oceaan een generaal Dawes laten komen, die misschien niet heel verstandig of zelfs misschien in het geheel niet verstandig is, om uit de warboel van tegenstrijdigheden en ongelukken die het zichzelf op het hoofd haalde te geraken. Die man komt aan, zet zich als opperste rechter aan de tafel neer, en zelfs zoals sommige vertellen met de voeten erop, en maakt een juist plan van de wijze en termijnen van herstelling van Europa. Daarna onderwerpt hij dit plan aan de Europese regeringen opdat zij er zich naar zouden gedragen. En zij zullen er zich naar gedragen. Hughes, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, doet een niet officiële rondreis in Europa, tezelfdertijd organiseren Herriot en MacDonald een hoogst officiële conferentie. Achter de conferentie, achter de schermen bevindt zich Hughes, die eist en gebiedt. Waarom? Omdat hij de macht heeft. In wat bestaat die macht? In het kapitaal, in de rijkdom, in een buitengewone economische sterkte.[1]
De vroegere ontwikkeling van Europa en van de gehele wereld geschiedde, in een buitengewone mate onder de leiding van Engeland. Engeland had het eerst steenkool en het ijzer in een grote mate weten te gebruiken, en bijgevolg zich ook de leiding van de wereld voor een lange tijd weten te verzekeren. Met andere woorden, het verwezenlijkte op politiek gebied zijn economisch overwicht en trok er profijt uit in zijn internationale betrekkingen. Het overheerste Europa, door het ene land tegenover het andere te stellen, door leningen toe te staan of te weigeren, door de strijd tegen de Franse Revolutie geldelijk te steunen, enz. Het speelde baas over de gehele wereld. Maar zijn overwicht, op het ogenblik van zijn grootste bloei, is niets in vergelijking met dat waarover de Verenigde Staten heden beschikken, over de rest van de wereld, Engeland meegerekend. En dat is de kapitale kwestie van de Europese- en wereldgeschiedenis. Dit niet begrijpen betekent onbekwaam te zijn het toekomstig hoofdstuk van onze geschiedenis te verstaan. Het is niet bij toeval dat generaal Dawes de oceaan overstak, en dat we verplicht zijn te weten dat hij Dawes heet en dat hij de titel van generaal voert. Hij heeft verscheidene Amerikaanse bankiers met zich, die de papieren van de Europese regeringen onderzoeken en verklaren: ‘We laten dit niet toe, we eisen dat’. Waarom die gebiedende toon? Omdat heel het systeem der herstellingen schipbreuk zal lijden indien Amerika de eerste storting, 800 miljoen goudmark, voor het verzekeren van de Duitse munt, niet volbrengt. Van Amerika hangt de stabilisatie of de val van de frank, en in een mindere mate ook van het pond sterling af. De mark, de frank en het pond sterling spelen echter een zekere rol in het leven der volkeren.
Het ‘vredelievend’ imperialisme der Verenigde Staten
Het is niet van vandaag, dat Amerika zich geheel en voor altijd op de baan van een werkzame imperialistische wereldpolitiek gewaagd heeft. De ommekeer in zijn politiek dagtekent van het einde der XIXe eeuw. De Spaans-Amerikaanse oorlog had plaats in 1898; de Verenigde Staten maakten zich toen meester van Cuba en daardoor verzekerden zij zich de sleutel van het Panamakanaal, en daardoor een uitweg op de Stille Oceaan, naar China en het Aziatisch vasteland.
In 1900 heeft voor de eerste maal in de geschiedenis van de Verenigde Staten de uitvoer van de industriële producten hun uitvoer overtroffen. Zo kon Amerika een actieve wereldpolitiek ondernemen.
In 1903 scheurt Amerika de provincie Panama van Colombia af, en doet de onafhankelijkheid ervan uitroepen en erkennen. Het handelt eveneens zo met de Hawaï eilanden en, naar ik meen, ook met de Samoa eilanden. Wanneer het een gebied wil aanhechten of een land onder voogdijschap stellen, richt het een kleine binnenlandse revolutie in en komt vervolgens tussen om de orde te herstellen — hetzelfde wat Dawes nu voor het, door de met de hulp van Amerika gevoerde oorlog, geruïneerd Europa, doet. In 1903 verzekeren de Verenigde Staten zich aldus de landengte van Panama, boren het kanaal, waarvan de voleindiging in 1920 in de ware zin van het woord een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van Amerika en de ganse wereld opent. De Verenigde Staten hebben radicaal de aardrijkskunde in het voordeel van het Amerikaans kapitalisme verbeterd. Zoals men weet is hun industrie geconcentreerd in het oostelijk gedeelte van het land, naar de Atlantische Oceaan toe. Het westelijk gedeelte is voornamelijk landbouwgebied. De Verenigde Staten voelen zich voornamelijk tot China, met zijn 400 miljoen inwoners en zijn onmeetbare rijkdommen, aangetrokken. Door het kanaal van Panama baant zich hun industrie naar het Westen een zeeweg, die haar een besparing van verscheidene duizenden kilometers toelaat. De jaren 1898, 1900, 1914 en 1920, zijn de mijlpalen van de imperialistische weg waarop de Verenigde Staten zich stoutmoedig begeven hebben.
De wereldoorlog was de voornaamste van deze mijlpalen. De Verenigde Staten zijn slechts op het laatste ogenblik bijgesprongen, drie jaar hebben ze gewacht alvorens aan hun ‘onzijdigheid’ te verzaken. Meer nog, twee maanden voor hun tussenkomst, verklaarde Wilson dat er geen sprake zijn kon van de deelneming van Amerika aan de bloedige dwaasheid der Europese volkeren. Gedurende drie jaar stelden de Verenigde Staten zich tevreden met het bloed der Europese ‘waanzinnigen’ methodisch in dollars om te zetten. Maar op het ogenblik dat de oorlog dreigde met de overwinning van Duitsland, hun gevaarlijkste mededinger, te eindigen, kwamen ze tussen en dit besliste over het einde van de strijd.
Opmerkenswaardig feit: uit belang voedde Amerika de oorlog met zijn industrie, uit belang kwam het tussen teneinde een gevaarlijke mededinger te verpletteren en nochtans behoudt het een sterke faam van vredelievendheid. Dit is een der paradoxen der geschiedenis, paradox die niets verheugends voor ons heeft en ook nooit hebben zal. Het Amerikaans imperialisme, essentieel, brutaal, hebzuchtig, onvermurwbaar heeft, dankzij de bijzondere voorwaarden van Amerika, de mogelijkheid zich in de mantel van het pacifisme te hullen, iets wat de imperialistische avonturiers van de oude wereld niet doen kunnen. Er zijn daar geografische en historische redenen toe. De Verenigde Staten hadden geen behoefte om een leger te onderhouden. Waarom? Omdat ze door onmetelijke oceanen van hun mededingers gescheiden zijn. Engeland is een eiland, het is een van de beslissende factoren van zijn karakter, tezelfdertijd als een van zijn bijzonderste voordelen. De Verenigde Staten zijn eveneens een uitgestrekt eiland ten opzichte van de groep der oude werelddelen. Engeland beschermt zich door zijn vloot. Maar wanneer men erin gelukt zijn zeefront te doorboren, is het gemakkelijk te veroveren want het is slechts een smalle strook grond. Maar beproef de Verenigde Staten te veroveren. Het is een eiland dat tezelfdertijd al de voordelen van Rusland, de onmetelijkheid van zijn grondgebied bezit. Zelfs zonder vloot zijn de Verenigde Staten om zo te zeggen onkwetsbaar tengevolge van hun uitgestrekte oppervlakte. Ziedaar de essentiële geografische reden die hen toeliet zich met het pacifistisch masker te bedekken. Waarlijk, in tegenstelling met Europa en de andere landen had Amerika tot nu toe geen leger. En wanneer het er een gaat inrichten, is het omdat men het er toe dwong. Wie heeft het gedwongen? De barbaren, de keizer, de Duitse imperialisten.
Het is in de geschiedenis dat men de tweede reden van de pacifistische faam der Verenigde Staten zoeken moet. Deze laatsten kwamen pas in het wereldstrijdperk toen reeds de ganse aardbol veroverd, verdeeld en verdrukt was. Het is daarom dat de imperialistische vooruitgang der Verenigde Staten zich voordoet onder de ordewoorden: ‘Vrijheid der zeeën’, ‘Open deur’, enz., enz. Wanneer dan Amerika verplicht is openlijk een militaire schurkenstreek te verrichten, valt de verantwoordelijkheid ervan, in de ogen van zijn eigen bevolking, en in een zekere mate van de ganse mensheid, alleen op de rug van de achterlijke burgers van het overige van de wereld.
Wilson hielp Duitsland van kant brengen, daarom kwam hij in Europa gewapend met zijn veertien punten, waardoor hij de algemene voorspoed, de universele vrede, de straf van de verantwoordelijke keizer beloofde, het zelfbeschikkingsrecht der volkeren, de heerschappij der gerechtigheid, enz., enz., uitriep. En gedurende lange maanden geloofden de kleinburgers en zelfs een groot deel der Europese arbeiders in het evangelie van Wilson. Vertegenwoordiger van het Amerikaanse kapitalisme, dat zich met bloed besmeurde door de Europese oorlog aan te wakkeren, verscheen die provinciale professor als de apostel van het pacifisme en der verzoening. En allen zegden: Wilson zal de vrede brengen, Wilson zal Europa herstellen. Maar Wilson slaagde er niet in om ineens te bekomen, wat Dawes met zijn geleide van bankiers nu verwezenlijkte, en gebelgd keerde hij de rug naar Europa toe en ging naar huis. Welke waren dan niet de kreten der pacifisten en sociaaldemocraten tegen de waanzinnigheid der Europese bourgeoisie, die zich niet met Wilson had willen verstaan, en de pacificatie en het geluk van Europa niet had weten te verwezenlijken.
Wilson werd opzij gezet. De republikeinse partij kwam aan het bewind. Amerika maakte dan een periode van handels- en industriële voorspoed door bijna alleen te steunen op de buitenlandse markt, het is te zeggen, op een tijdelijk evenwicht tussen de nijverheid en de landbouw, tussen het Westen en het Oosten van het land. Die voorspoed duurde slechts twee jaar: hij eindigde in 1923. Maar sedert de laatste lente kwamen er onweerlegbare tekens van een handels- en nijverheidscrisis te voorschijn, voorafgegaan ten andere van een geweldige landbouwcrisis, die de landbouwstreken van het land wreed geteisterd heeft. En zoals altijd gaf die crisis nieuw bloed, nieuw leven aan het imperialisme. Het financieel kapitaal zond zijn vertegenwoordigers naar Europa om het gedurende de imperialistische oorlog begonnen en door de vrede van Versailles voortgezette werk, het is te zeggen, het onder economische voogdij stellen van Europa, te voleindigen.
Het plan van de Verenigde Staten: Europa op rantsoen stellen
Wat wil het Amerikaanse kapitaal? Waar wil het naartoe? Het zoekt, zegt men, de stabiliteit. Het wil in zijn voordeel de Europese markt herinrichten, het wil aan Europa zijn koopkracht weergeven. Op welke mannier? In welke mate? Waarlijk, het Amerikaanse kapitaal kan zich van Europa geen mededinger willen maken. Het kan niet aannemen dat Engeland en meer nog, Duitsland en Frankrijk, hun markten opnieuw veroveren, omdat het zelf in het nauw zit, omdat het producten en ook zichzelf uitvoert. Het zoekt het meesterschap over de wereld, en wil de heerschappij van Amerika op onze planeet verwezenlijken. Wat moet het doen ten opzichte van Europa? Het moet, zegt men, de vrede doen heersen. Op welke manier? Onder zijn hegemonie. Wat betekent dat? Dat het Europa moet toelaten zich op te richten, maar enkel tot op een goed bepaalde hoogte, en bepaalde en beperkte delen van de wereldmarkt toe te staan. Het Amerikaans kapitalisme beveelt tegenwoordig aan de diplomaten. Het bereidt zich voor ook de Europese banken en trusts, de ganse Europese bourgeoisie te bevelen. Daar wil het naartoe. Het zal de Europese bankiers en industriëlen vast bepaalde delen van de markt toewijzen. Het zal hun werkzaamheid regelen. In een woord, het wil het kapitalistisch Europa op rantsoen stellen, met andere woorden, het aanduiden hoeveel tonnen, liters of kilogrammen van deze of gene grondstof het recht heeft te kopen of te verkopen.
Reeds in de thesissen voor het derde Congres der CI schreven we dat Europa gebalkaniseerd is. Dit balkaniseren wordt nu voortgezet. De Balkanstaten hadden altijd beschermers in de persoon van het tsaristisch Rusland of van Oostenrijk-Hongarije, die hun de verandering in hun politiek, van hun regeerders of zelfs van hun dynastieën (Servië) opdrong. Nu bevindt zich Europa in dezelfde toestand ten opzichte van de Verenigde Staten en ten dele van Engeland. Naarmate hun tegenstellingen zich zullen ontwikkelen, zullen de Europese regeringen hulp en bescherming gaan zoeken te Washington en te Londen; de verandering der partijen en regeringen zal in laatste instantie bepaald worden door het Amerikaans kapitaal, dat Europa zal aanduiden hoeveel het drinken en eten zal... Het rantsoeneren is niet altijd zeer aangenaam, we weten het bij ondervinding. Het streng beperkt rantsoen dat de Amerikanen voor de Europese volkeren zullen opmaken zal echter ook van toepassing voor de heersende klassen niet alleen van Duitsland en Frankrijk, maar ten langen laatste ook van Engeland zijn. Engeland moet deze mogelijkheid inzien. Maar Amerika, zegt men, gaat met Engeland samen, er is een Angelsaksisch blok gevormd, er bestaat een Angelsaksisch kapitaal, een Angelsaksische politiek; de voornaamste tegenstelling in de wereld is die welke Amerika en Japan verdeelt. Zo spreken is zijn onbegrip van de toestand tonen. De voornaamste tegenstelling in de wereld is de Engels-Amerikaanse. Dit zal de toekomst meer en meer aantonen.
Het Amerikaans imperialisme en de Europese sociaaldemocratie
Maar laten wij, alvorens deze belangrijke kwestie aan te vatten, nagaan welke rol het Amerikaanse kapitaal aan de radicalen en de Europese mensjewieken, aan de sociaaldemocratie in dit Europa dat op rantsoen wordt gesteld, voorbehoudt.
De sociaaldemocratie moet die nieuwe toestand voorbereiden, het is te zeggen, het rantsoeneren van Europa door het Amerikaans kapitaal politiek helpen doorvoeren. Wat doet op dit ogenblik de Duitse en Franse sociaaldemocratie, wat doen de socialisten van gans Europa? Zij voeden zich zelf op in de godsdienst van het Amerikanisme, en trachten ook de arbeiders massa’s erin op te voeden; zij maken van het Amerikanisme, van de rol van het Amerikaans kapitaal in Europa, een nieuwe politieke godsdienst. Zij trachten de arbeidende klasse te overtuigen dat zonder het in de grond vredelievend Amerikaans kapitaal, zonder de leningen van Amerika, Europa de storm niet doormaken zal. Zij zijn in oppositie tegen hun burgerij, gelijk de Duitse sociaalpatriotten, niet van het standpunt der proletarische revolutie uit, zelfs niet om hervormingen te bekomen, maar om aan te tonen dat die burgerij onverdraagzaam, egoïstisch, chauvinistisch is en niet in staat zich met het vrede- en menslievend, democratisch Amerikaans kapitaal te verstaan.
Dit is de fundamentele kwestie van het politiek leven van Europa, en in het bijzonder van Duitsland. Met andere woorden, de Europese sociaaldemocratie wordt tegenwoordig het politieke agentschap van het Amerikaans kapitaal. Is het een onverwacht feit? Neen, want de sociaaldemocratie, die de agent der bourgeoisie was, moest fataal in zijn politieke ondergang, de agent der sterkste, der machtigste burgerij, van de bourgeoisie der bourgeoisiën, het is te zeggen, der Amerikaanse bourgeoisie worden. Daar het Amerikaans kapitaal de taak op zich neemt Europa een te maken, er de vrede te doen heersen, om het de vraagstukken der herstellingen en andere te leren oplossen en de koordjes van de beurs in handen heeft, wordt de afhankelijkheid der Duitse en Franse sociaaldemocratie, ten opzichte der Duitse en Franse bourgeoisiën, meer en meer een afhankelijkheid ten opzichte van de meester van die bourgeoisiën. Het Amerikaans kapitaal speelt nu de baas in Europa. En het is natuurlijk dat de sociaaldemocratie politiek afhankelijk wordt van de baas van haar bazen. Dit is een essentieel feit voor het begrip van de huidige toestand en de politiek van de IIe Internationale. Zich daar geen rekenschap van geven, betekent de gebeurtenissen van vandaag en morgen niet kunnen begrijpen, het is slechts de oppervlakte der zaken zien en zich met algemene frasen tevreden stellen.
De sociaaldemocratie bereidt het terrein aan het Amerikaans kapitalisme voor, maakt zich tot zijn heraut, spreekt van zijn weldoende rol, vereffent het terrein, begeleidt het met zijn wensen, verheerlijkt het. Dit is geen klein werk. Vroeger liet het imperialisme zich een weg door de missionarissen banen, die door de wilden gewoonlijk van kant gemaakt en zelfs dikwijls opgegeten werden. Om hun dood te wreken zond men dan troepen, daarna handelaars en beheerders. Om Europa te koloniseren, om er zijn dominion van te maken had het Amerikaans kapitaal niet nodig missionarissen uit te zenden. Ter plaatse zelf bevond zich reeds een partij die het evangelie van Wilson en Coolidge, de heilige Schriftuur der Beurzen van New York en Chicago aan de volkeren moest prediken. Daarin bestaat de huidige zending van het Europees mensjewisme. Maar de ene dienst is de andere waard. De mensjewieken trekken uit hun toewijding talrijke voordelen.
Enige tijd geleden aldus, gedurende de perioden van scherpe burgeroorlog, heeft de Duitse sociaaldemocratie de gewapende verdediging der burgerij op zich moeten nemen, van die burgerij welke hand in hand met de fascisten ging. Noske is waarlijk een symbolisch figuur van de naoorlogse politiek der Duitse sociaaldemocratie. Tegenwoordig speelt deze laatste een gans andere rol, ze kan zich de weelde veroorloven oppositie te voeren. Ze kritiseert haar burgerij en brengt daardoor een zekere afstand tussen zichzelf en de partijen van het kapitaal. Op welke manier kritiseert zij? Gij zijt egoïstisch, kwaaddoend, dom, zegt het tot het kapitaal, maar aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan is er een rijke, machtige, vredelievende, reformistische, menslievende burgerij, die opnieuw tot ons komt, die ons 800 miljoen mark wil geven om onze munt te herstellen en gij springt recht, gij durft het aan u tegen haar te verzetten alhoewel gij ons vaderland in de ellende hebt gestort. Wij zullen u onmeedogend ontmaskeren voor de Duitse volksmassa’s. En dit zegt zij op een bijna revolutionaire toon, terwijl ze de Amerikaanse burgerij verdedigt.
Hetzelfde geldt voor Frankrijk. Aangezien de politieke toestand er beter is en de frank er niet te erg aan toe is, speelt de sociaaldemocratie er haar rol weer in het duister, maar in werkelijkheid doet zij juist hetzelfde als de Duitse sociaaldemocratie. De partij van Leon Blum, Renaudel, Jean Longuet, draagt geheel en al de verantwoordelijkheid van de vrede van Versailles en de bezetting van de Ruhr. En waarlijk, het is ontegensprekelijk dat de regering Herriot, gesteund door de socialisten, voor het behoud van de bezetting van de Ruhr is. Maar voor het ogenblik hebben de Franse socialisten de mogelijkheid om aan hun bondgenoot Herriot te zeggen: ‘De Amerikanen eisen dat gij onder zekere voorwaarden de Ruhr ontruimt; doet het, wij ook eisen het nu.’ Zij eisen niet om aan de wil en de kracht van het Franse proletariaat uitdrukking te geven, maar om de Franse bourgeoisie aan de Amerikaanse ondergeschikt te maken. Vergeet ten andere niet dat de Franse burgerij 3 miljard 700 miljoen dollar aan de Amerikaanse schuldig is. Dit is een belangrijke som. Amerika kan, wanneer het wil, de frank de berg laten afrollen. Zeker, het zal het niet doen, het kwam naar Europa om er de orde te doen heersen en niet om er puin opeen te hopen. Alles hangt van Amerika af. Het is daarom dat voor die grote schuld, de argumenten van Renaudel-Blum en consorten genoegzaam overtuigend aan de Franse burgerij toeschijnen.
Tezelfdertijd bekomt de sociaaldemocratie, in Duitsland, in Frankrijk en elders de mogelijkheid tegen de burgerij te opposeren, om in zekere concrete vraagstukken een ‘oppositiepolitiek’ te voeren, en daardoor het vertrouwen van een bepaald gedeelte der werkende klasse voor zich te winnen.
Meer nog, de reformistische partijen der verschillende landen van Europa bezitten nu een zekere mogelijkheid om een gemeenschappelijke actie te voeren. Nu reeds vertoont de Europese sociaaldemocratie een organisme dat genoegzaam eenheid bezit. Dit is, in zekere mate, een nieuw feit. Feitelijk, sedert tien jaar, sedert het begin van de oorlog, kon ze niet in blok tussenkomen. Nu kan zij het, en de mensjewieken komen tussen om in koor Amerika, zijn programma, zijn eisen, zijn vredelievendheid, zijn grote zending te ondersteunen. De IIe Internationale, dit halfdode lichaam, galvaniseert zich dan ook een weinig. Evenals de Internationale van Amsterdam herstelt zij zich. Zeker, zij zal niet zijn wat zij voor de oorlog was. Zij zal haar macht van vroeger niet terugwinnen, het is onmogelijk het verleden te doen herleven en de Communistische Internationale uit de geschiedenis weg te schrappen. Het is onmogelijk het beeld van de imperialistische oorlog uit te wissen, die een geweldige slag voor de IIe Internationale betekende. Niettegenstaande dit alles, tracht deze laatste zich op te beuren, terug op te staan, met de Amerikaanse krukken te lopen. Gedurende de imperialistische oorlog waren de Duitse en Franse sociaaldemocratieën openlijk aan hun wederkerige burgerijen gebonden. Kon er een Internationale bestaan wanneer de partijen elkaar bestreden, beschuldigden, bezwadderden? Er bestond geen mogelijkheid het masker van het internationalisme op te zetten. Op het ogenblik dat de vrede gesloten werd, was het eveneens het geval. Versailles was slechts het bestendigen van de resultaten van de imperialistische oorlog in de diplomatische documenten. Was er toen plaats voor de solidariteit? Heel zeker, neen. Gedurende de periode van de bezetting van de Ruhr was het eveneens zo. Maar nu komt het Amerikaanse kapitaal in Europa en verklaart: volkeren, ziedaar een herstellingsplan, mijnheren de mensjewieken ziedaar een programma. En dit programma wordt door de sociaaldemocratie als basis voor haar activiteit aanvaard. Dit nieuwe programma brengt de Duitse, Franse, Engelse, Hollandse, Zwitserse sociaaldemocratieën te samen. Feitelijk denkt de Zwitserse kleinburger dat zijn vaderland meer uurwerken zal kunnen verkopen wanneer Amerika de orde en de vrede in Europa zal hersteld hebben. En heel de kleinburgerij, die zich door de sociaaldemocratie uitdrukt, vindt haar geestelijke eenheid terug in het programma van het amerikanisme. Met andere woorden, de IIe Internationale bezit nu een eenheidsprogramma: dit welke haar door generaal Dawes uit Washington meegebracht werd.
Opnieuw, dezelfde paradox: wanneer het Amerikaans kapitalisme een deugnietenstreek begaat, heeft het de volstrekte mogelijkheid dit te doen, door zich voor een hervormer, een vredebemiddelaar, een verwezenlijker van menslievende doeleinden te laten doorgaan, terwijl het voor de sociaaldemocratie een platform schept dat onvergelijkbaar meer voordelen biedt dan het nationaal platvorm, hetwelk de sociaaldemocratie gisteren bezat. De nationale burgerij is dichtbij, zij wordt door iedereen gezien, terwijl het Amerikaanse kapitaal ver af is, en het moeilijk is zijn zaken, die niet altijd van de zuiverste zijn, te doorgronden; maar in Europa komt het in de hoedanigheid van vredesbemiddelaar tussen: zijn kolossale macht, zonder voorgaande in de geschiedenis, zijn rijkdom vooral boezemen ontzag in aan de kleinburgerij en sociaaldemocratie. Ik zal u terloops zeggen dat ik gedurende dit laatste jaar door mijn ambt verplicht was besprekingen te voeren met enkele Amerikaanse senatoren van de republikeinse en democratische partijen. Oppervlakkig gezien, lijken het buitenmensen. Ik ben er niet zeker van of ze de aardrijkskunde van Europa machtig zijn en denk eerder van niet, maar wanneer zij over politiek handelen, drukken zij zich op de volgende manier uit: ‘Ik zei aan Poincaré’, ‘Ik deed aan Curzon opmerken’, ‘Ik legde aan Mussolini uit’. In Europa gevoelen zij zich als in een veroverd land. Een rijk geworden fabrikant in gecondenseerde melk, conserven of een ander product, spreekt op een beschermende toon over de invloedrijkste politiekers van Europa. Hij voorziet dat hij weldra de meester zijn zal, hij voelt zich reeds de meester. En het is daarom dat de berekeningen van de Engelse burgerij, die haar besturende rol wil bewaren, in het water zullen vallen.
started to read some trotsky today. is interesting.
http://www.marxists.org/nederlands/trot ... 6eu-vs.htm
De vooruitzichten der wereldrevolutie
Voordracht gehouden de 28ste juli 1924
Over de vereisten van de proletarische revolutie
Tien jaren gingen voorbij sedert het uitbreken van de imperialistische oorlog. Gedurende dit tiental jaren, veranderde de wereld ontzaglijk veel, maar veel minder dan we tien jaar geleden veronderstelden en verwachtten. We beschouwen de geschiedenis vanuit het standpunt der sociale revolutie. Dit standpunt is tezelfdertijd theoretisch en praktisch. We ontleden de voorwaarden der evolutie zoals ze zich vormen zonder ons en onafhankelijk van onze wil, teneinde ze te verstaan en er door onze actieve wil op in te werken, het is te zeggen, door onze wil van georganiseerde klasse. Die twee zijden van onze marxistische methode om de geschiedenis aan te vatten, zijn innig aan elkaar verbonden. Wanneer men zich beperkt met na te gaan wat er gebeurt, komt men ten lange laatste aan het fatalisme, aan de sociale onverschilligheid, die op zekere hoogte de vorm van het mensjewisme aanneemt, waar een groot deel fatalisme en gelatenheid in de loop der gebeurtenissen, in schuilt. Wanneer men zich van de andere kant beperkt tot revolutionaire wil en activiteit, loopt men gevaar in het subjectivisme te vervallen, dat een groot aantal variëteiten telt: het anarchisme is er een van, links revolutionair socialisme een andere; ten slotte, is het aan dit subjectivisme dat al de verschijnselen die zich in het communisme zelf voordoen en welke Lenin als ‘kinderziekte van links’ bestempelde, moeten toegeschreven worden. Gans de kunst van de revolutionaire politiek bestaat in het kunnen samenbinden van de objectieve vaststelling aan de subjectieve reactie. Dit is de kern van de leninistische leer.
Ik zegde dat we de geschiedenis aanvatten vanuit het standpunt der sociale revolutie, die alle macht in de handen der werkende klasse moet doen overgaan, voor de communistische omvorming der maatschappij. Welke zijn de vereisten der sociale revolutie, in welke voorwaarden kan zij uitbreken, zich ontwikkelen en overwinnen? Die vereisten zijn heel talrijk maar men kan ze in drie en zelfs in twee groepen verenigen, de objectieve vereisten en de subjectieve.
De objectieve vereisten berusten op een bepaald ontwikkelingspeil der productieve krachten. (Dit is een elementaire voorwaarde, maar het kan soms wel goed zijn van tijd tot tijd eens tot het abc, tot de grondstellingen van het marxisme weer te keren, teneinde, met behulp van de oude methode, tot de nieuwe gevolgtrekkingen welke de huidige toestand vereist, te komen.) De hoofdvereiste der sociale revolutie is aldus een bepaalde graad van ontwikkeling der productieve krachten, een graad in dewelke het socialisme en daarna het communisme, als productiewijze en verdeling der goederen, stoffelijke voordelen meebrengt. Het is onmogelijk het communisme of zelfs het socialisme op het platteland, waar nog de primitieve werkwijze heerst, op te bouwen. Er is een zekere ontwikkeling der techniek toe nodig.
Is die ontwikkelingsgraad echter bereikt voor de gehele kapitalistische wereld? Ja, ontegenzeglijk. En wat is hiervan het bewijs? Het feit dat de grootte kapitalistische ondernemingen, de trusts, de syndicaten, in de gehele wereld de kleine en middelmatige ondernemingen overwinnen. Een economische organisatie die dus uitsluitend op de techniek der grootte ondernemingen zou berusten, die gebouwd zou zijn naar het model der trusts en der syndicaten, maar op de basis der solidariteit, die uitgebreid zou worden tot een volk, tot een staat, en dan tot de gehele wereld, zou buitengewone materiële voordelen opleveren. Deze vereiste bestaat reeds lang.
Tweede objectieve vereiste: het is nodig dat de maatschappij zodanig ontbonden weze, dat een klasse belang heeft bij de socialistische revolutie, en dat die klasse, voor wat de productie betreft, talrijk en invloedrijk genoeg zij om zelf die revolutie te voltrekken. Maar dit volstaat niet. Het is noodzakelijk dat die klasse — en laat ons nu tot de subjectieve vereiste overgaan — de toestand begrijpt, dat ze gewetensvol de verandering der bestaande orde wil, en dat zij aan haar hoofd een partij heeft die in staat is om haar op het ogenblik van de beslissende slag te leiden en haar de zegepraal te verzekeren. Dit veronderstelt echter een zekere toestand bij de heersende bourgeoisklasse, die haar invloed op de volksmassa’s moet verloren hebben, in haar eigen rangen geschokt moet wezen en tevens haar zekerheid verloren heeft. Deze toestand van de maatschappij betekent echter in werkelijkheid een revolutionaire toestand. Het is slechts op bepaalde maatschappelijke grondslagen der productie dat zich de zielkundige, politieke en organische voorwaarden voor de verwerkelijking van de opstand en dezes zegepraal, kunnen oprichten.
De tweede vereiste: klasse ontbinding, anders gezegd, de rol en de belangrijkheid van het proletariaat in de maatschappij, bestaat deze? Ja, die bestaat reeds sedert tientallen jaren. De rol van het Russische proletariaat, dat nochtans van betrekkelijk jonge vorming is, bewijst dit beter dan wat ook. Wat ontbrak er tot nu toe? De laatste subjectieve vereiste: voor het Europees proletariaat, het bewustzijn van zijn plaats in de maatschappij, een aangepaste organisatie en opvoeding, een partij in staat het te leiden. Ziedaar wat er ontbrak. Meermaals hebben wij, marxisten, niettegenstaande alle idealistische theorieën gezegd dat het bewustzijn van de maatschappij ten achteren is op haar ontwikkeling, en het sprekendst bewijs daarvan is het lot van het wereldproletariaat. De productiekrachten zijn sedert lang rijg voor het socialisme. Het proletariaat speelt sedert lang, ten minste in de voornaamste kapitalistische landen, een beslissende economische rol. Het is van het proletariaat dat gans de werking van de productie en bijgevolg ook van de maatschappij afhangt. De laatste subjectieve factor ontbreekt: het bewustzijn blijft ten achter op het maatschappelijk gebeuren.
De imperialistische oorlog was de historische straf van dit achterblijven, maar van een andere kant gaf zij aan het proletariaat een krachtige spoorslag. De oorlog had plaats omdat het proletariaat niet in staat was hem te beletten, want het was er nog niet toe gekomen bewust te zijn van zijn plaats in de maatschappij, zijn rol te begrijpen, zijn historische taak, zich te organiseren, om zich de machtsgreep tot plicht te stellen en die plicht te vervullen. De imperialistische oorlog, die de straf was niet van een fout maar van een ongeluk van het proletariaat, moest tezelfdertijd een machtige revolutionaire factor wezen.
De oorlog toonde de dringende, diepe noodwendigheid van een verandering van maatschappelijk stelsel aan. Reeds lang voor de oorlog, bood de overgang tot de socialistische maatschappij ontzaglijke voordelen aan, m.a.w., de productieve krachten hadden zich toen reeds veel beter ontwikkeld op socialistische dan op kapitalistische basis. Maar zelfs op kapitalistische basis groeiden de productieve krachten voor de oorlog snel aan, niet alleen in Amerika maar ook in Europa. Het is daarin dat de betrekkelijke rechtvaardiging van het kapitalisme bestond. Sedert de oorlog is dit tafereel gans anders: de productieve krachten, ver van te groeien, verminderen. Er kan nu slechts spraak zijn van het herstel der vernieling, maar niet van verdere ontwikkeling der productieve krachten. Deze laatste zijn meer dan ooit beklemd in het kader van het individueel bezit en in het kader der door het verdrag van Versailles gevormde staten. De gebeurtenissen der laatste tien jaren bewijzen ontegensprekelijk dat de vooruitgang van de mensheid tegenwoordig onverenigbaar is met het bestaan van het kapitalisme. In die zin was de oorlog een revolutionaire factor. Maar niet alleen in die betekenis. Door op onmeedogende wijze de ganse organisatie der maatschappij in de war te sturen heeft hij de arbeidende massa’s uit het spoor van het conservatisme en der traditie getrokken. We zijn het tijdperk der revolutie binnengetreden.
De tien laatste jaren (1914-1924)
Wanneer men van dit standpunt uit de tien laatste jaren nagaat, ziet men dat ze zich in meerdere, nauwkeurig afgebakende perioden indelen. De eerste is die van de imperialistische oorlog, die meer dan vier jaren omvat (voor Rusland een weinig meer dan drie). Een nieuwe periode begint in februari, maar in het bijzonder in oktober 1917. Het is de periode der revolutionaire liquidatie van de oorlog. De jaren 1918-1919 en een deel van 1920 (ten minste voor enkele landen) waren geheel ingenomen door de liquidatie van de imperialistische oorlog en de verwachting van de proletarische revolutie in geheel Europa. Wij zagen dan de Oktoberrevolutie in Rusland, de omverwerping van de monarchieën in de centrale rijken, de machtige proletarische beweging in geheel Europa en Amerika. De laatste golven van die revolutionaire opstand van september 1920 in Italië en de maart gebeurtenissen van 1921 in Duitsland. De opstand van september 1920 in Italië viel ongeveer samen met het offensief van het Rode Leger tegen Warschau die ook deel uitmaakte van de revolutionaire stroom en met dit laatste terugweek. Men mag zeggen dat dit tijdperk van naoorlogse rechtstreekse revolutionaire drukking eindigde met de uitbarsting van maart 1921 in Duitsland. Wij hebben in het tsaristisch Rusland overwonnen waar het proletariaat zijn macht bleef behouden. De Midden-Europese monarchieën werden om zo te zeggen zonder slag of stoot omvergeworpen. Maar nergens heeft het proletariaat zich van de macht meester gemaakt, uitgenomen in Hongarije en Beieren, waar het de macht slechts een heel korte tijd kon behouden.
Het kon toen de indruk geven en het scheen in werkelijkheid aan onze vijanden dat zich een periode van herstel van het kapitalistisch evenwicht opende, een periode van heling der wonden door de imperialistische oorlog geslagen en van versteviging der burgerlijke maatschappij.
Gezien vanuit het standpunt van onze revolutionaire politiek begint die periode met een terugtrekken. Dit terugtrekken hebben wij officieel op het IIIe congres van de CI, in de helft van 1921, niet zonder een ernstige innerlijke strijd, vastgesteld. Wij stelden vast dat de eerste golf van verzet, tengevolge van de imperialistische oorlog, onvoldoende was voor de zegepraal, omdat er in Europa geen partij bestond die in staat was de overwinning te verzekeren, en ook dat de laatste grote gebeurtenis van die periode, de opstand van maart 1921 in Duitsland, gevaarvol was en klaar aantoonde dat indien de beweging op die weg voortging zij de jonge partij van de Communistische Internationale dreigde te vernietigen. Het IIIe Congres riep: ‘Achteruit! Laten we ons terugtrekken van de gevechtslijnen waarop onze Europese partijen door de naoorlogse gebeurtenissen geworpen werden’. Het is dan dat de strijd voor de invloed op de massa’s begint, de periode van geweldige en onafgebroken agitatie en organisatie, met als ordewoord het proletarisch eenheidsfront, en daarna dit van het arbeiders- en boerenblok. Die periode duurde ongeveer twee jaar. En gedurende dit korte tijdsbestek had een mentaliteit welke zich aanpaste aan een afgemeten werk van agitatie en propaganda de tijd om zich te vormen. De revolutionaire gebeurtenissen schenen voor een onbepaalde maar toch ver afgelegen toekomst uitgesteld. Nochtans, bracht in het laatste deel van deze korte periode, het conflict over de Ruhr, Europa weer in opschudding.
Op het eerste zicht kon de bezetting van de Ruhr een weinig belangrijke periode schijnen voor het bebloede en uitgeputte Europa, dat vier jaren de gruwelijkste oorlog had doorgemaakt. In de grond was die bezetting als een korte herhaling van de imperialistische oorlog. De Duitsers boden geen weerstand omdat zij er niet toe in staat waren en de Fransen bezetten de industriële streek om dewelke gans de Duitse economie zich wentelde. Duitsland, bijgevolg, en in een zekere mate ook het overige gedeelte van Europa, bevond zich in staat van oorlog. De Duitse economie, en daardoor ook de Franse economie, waren gedesorganiseerd.
Vijf jaar nadat de imperialistische oorlog de gehele wereld deed beven, de meest achteruitgebleven lagen van arbeiders in opstand had gebracht zonder ze echter naar de zegepraal te leiden, deed de geschiedenis in zekere mate een nieuwe proefneming, een nieuw onderzoek. Ik zal u een korte herhaling van de imperialistische oorlog geven, scheen ze te zeggen. Ik zal Europa’s reeds voldoende in de war gebrachte economie op haar grondvesten doen wankelen, en ik zal aan het proletariaat, aan u communistische partijen, de gelegenheid geven de tijd die gij gedurende de laatste jaren verloren hebt terug te winnen. En waarlijk, in 1923 slaat de toestand in Duitsland eensklaps en radicaal naar de revolutie over. De burgerlijke maatschappij wordt tot in haar grondvesten geschokt. De minister-president Stresemann verklaart openlijk dat hij aan het hoofd staat van de laatste burgerlijke regering in Duitsland. De fascisten zeggen: ‘Laat de communisten maar aan het bewind komen, daarna is het onze beurt.’ De Duitse staat is volledig in de war. Men herinnert zich de geweldige waardevermindering van de mark en het lot van de Duitse economie gedurende die periode. De massa’s komen spontaan tot de communistische partij. De sociaaldemocratie, die op het ogenblik de voornaamste macht is die ten dienste staat van de oude maatschappij, is gesplitst, verzwakt en haar zelfvertrouwen kwijt. De arbeiders verlaten haar rangen.
En nu, wanneer men die periode beschouwt, die bijna gans het jaar 1923 omvat, in het bijzonder het tweede half jaar, na het opgeven van het lijdelijk verzet, zegt men tot zichzelf: de geschiedenis heeft nooit gunstiger voorwaarden voor de proletarische revolutie en voor de machtsgreep geschapen en zal er waarschijnlijk nooit meer zulke bieden. Indien men aan onze jonge marxistische geleerden vroeg om zich een gunstiger toestand voor het grijpen naar de macht door het proletariaat in te denken, denk ik dat zij er niet in zouden gelukken, op voorwaarde natuurlijk dat zij zich daarbij van werkelijke en niet van ingebeelde gegevens bedienen. Een ding ontbrak. De Communistische Partij was niet voldoende gehard, klaarziende, beslist en strijdvaardig genoeg om de tussenkomst op het gepaste ogenblik te doen geschieden en daardoor de zegepraal te verzekeren. En door dit voorbeeld leren we opnieuw de rol en de belangrijkheid van een goede leiding van de Communistische Partij begrijpen, leiding die vanuit historisch oogpunt wel maar door haar belangrijkheid op verre na niet de laatste factor der proletarische revolutie is.
De nederlaag der Duitse revolutie bepaalt een nieuwe periode in de ontwikkeling van Europa en gedeeltelijk van de gehele wereld. We hebben die nieuwe periode, als de periode van het aan de macht komen der demo-pacifistische elementen der burgerlijke maatschappij gekenschetst. De fascisten hebben de plaats geruimd voor de pacifisten, de democraten, de mensjewieken, de radicalen en andere kleinburgerlijke partijen. Het staat vast dat, indien de revolutie in Duitsland gezegevierd had, het ganse historische hoofdstuk dat wij nu doorbladeren een heel andere inhoud gehad zou hebben. Indien zelfs in Frankrijk de regering Herriot aan het bewind gekomen ware, zou zij hetzelfde uitzicht niet gehad hebben en was zij van veel kortere duur geweest, ofschoon ik niet voor haar stabiliteit had ingestaan. Hetzelfde geldt voor MacDonald en alle andere variëteiten van het demo-pacifistische type.
Fascisme, democratie, kerenskisme
Om de verandering die plaats had te begrijpen, moet men weten wat het fascisme en ook wat het pacifistisch reformisme, ook wel kerenskisme genoemd, is. Ik heb reeds een definitie van deze heersende opvatting gegeven maar ik zal het herhalen, want zonder een juist begrip van het fascisme en het neoreformisme heeft men heel zeker een vals politiek perspectief.
Het fascisme kan volgens de landen verschillende uitzichten, een andere sociale samenstelling hebben, m.a.w., zich in verschillende groepen ontwikkelen of aanhangers vinden; maar het is in de grond de strijdvaardige groepering van de krachten die de burgerij in het leven roept om het dreigende proletariaat in de burgeroorlog het hoofd te bieden. Wanneer het democratisch parlementair staatsapparaat bekneld is in zijn eigen innerlijke tegenstrijdigheden, wanneer de burgerlijke wettelijkheid voor de burgerij zelf een hinderpaal is, stelt deze laatste de meest strijdlustige elementen waarover zij beschikt in beweging, zij ontbindt ze van de banden der wettelijkheid, en verplicht ze met alle terroristische en vernielzuchtige methoden te handelen. Dat is het fascisme. Het fascisme dus is de staat van burgeroorlog voor de burgerij, die haar troepen verzamelt, zoals het proletariaat al zijn krachten en zijn organisaties verenigt voor de gewapende opstand op het ogenblik van de machtsgreep. Bijgevolg kan het fascisme niet van lange duur wezen; het kan de normale staat van de burgerlijke maatschappij niet zijn, evenals de staat van gewapende opstand niet de blijvende normale staat van het proletariaat zijn kan. Ofwel leidt de opstand door het fascisme gestuit naar de nederlaag van het proletariaat en dan herstelt de burgerij geleidelijk haar staatsapparaat; ofwel overwint het proletariaat, en dan is er geen plaats meer voor het fascisme, maar voor andere verhoudingen. We weten door eigen ondervinding, dat het zegevierend proletariaat over afdoende middelen beschikt om het bestaan van het fascisme, en dus met des te meer reden de ontwikkeling ervan te beletten. Aldus was de vervanging van het fascisme door de normale burgerlijke ‘orde’ van te voren reeds bepaald door het feit dat zowel de eerste (1918-1921) als de tweede (1923) aanval van het proletariaat, teruggeslagen werden. De burgerij hield stand, en zij heeft tot op een zeker punt haar vertrouwen teruggewonnen.
Op het ogenblik wordt zij in Europa niet voldoende rechtstreeks bedreigd om de fascisten te wapenen en in beweging te brengen. Maar zij gevoelt zich niet sterk genoeg om alleen te regeren. Ziedaar waarom tussen twee bedrijven van het historisch drama in, het mensjewisme noodzakelijk is. De Engelse bourgeoisie had de regering MacDonald nodig. Het Linkerblok (Bloc des Gauches) is de Franse burgerij nog meer onmisbaar.
Mag men niettemin de regering MacDonald en het Linkerblok als het regime van het kerenskisme aanzien? Wij hadden die benaming voorwaardelijk aan het reformisme gegeven, waarvan we de opkomst voor drie jaar verwachtten, toen we het samenvallen van de parlementaire evolutie naar links in Frankrijk en in Engeland met de revolutionaire veranderingen in Duitsland verhoopten. Dit samenvallen gelukte niet tengevolge van het mislukken der Duitse revolutie in oktober van verleden jaar (1923). Nu te spreken van kerenskisme waar het het Linkerblok of de regering MacDonald geldt, is blijk geven van onbegrip van de toestand.
Wat is het kerenskisme? Het is een regime waarin de burgerij niet meer hopende of nog niet hopende in de openlijke burgeroorlog te zegevieren, de gewaagdste en grootste toegevingen doet en de macht in de handen der linkse elementen van de burgerlijke democratie overgeeft. Het is het regime waar het onderdrukkingsapparaat in feite aan de handen der burgerij ontsnapt. Het is klaar dat het kerenskisme geen duurzame sociale staat uitmaken kan. Het moet eindigen ofwel met de zegepraal der aanhangers van Kornilov (voor Europa de fascisten) ofwel met die van de communisten. Het kerenskisme is het rechtstreeks voorspel van Oktober, ofschoon evenwel in alle landen Oktober niet noodzakelijk uit het kerenskisme voortspruiten moet.
Mag men in die zin het regime van MacDonald of van het Linkerblok als kerenskisme bestempelen?
Neen. De toestand in Engeland is in het geheel niet wat hij in 1917 in Rusland was. De krachten der Communistische Partij in Engeland laten niet toe het grijpen naar de macht in de naaste toekomst in aanmerking te nemen.
Er is bijgevolg ook geen basis voor het kornilovisme. Naar alle waarschijnlijkheid zal MacDonald de plaats ruimen voor de conservatieven of voor de liberalen. In Frankrijk laten de toestand van het staatsapparaat en ook de krachten der Communistische Partij niet toe te veronderstellen dat het regime van het Linkerblok rechtstreeks en snel naar de proletarische revolutie zal evolueren. Het is vanzelfsprekend dat in verband hiermede het kerenskisme buiten bespreking blijft. Een ernstige omkeer der gebeurtenissen is nodig om van het kerenskisme te kunnen spreken.
En bijgevolg stelt zich een kapitale vraag aan ons: welke is de huidige periode van het reformisme? Waarop steunt het zich? Kan het regime zich bevestigen, kan het een normale toestand gedurende een reeks van jaren worden, hetgeen natuurlijk een overeenkomstige vertraging der proletarische revolutie met zich brengen zou? Dat is de hoofdkwestie voor het ogenblik. Gelijk ik reeds gezegd heb, kan ze niet alleen op het subjectief terrein, het is te zeggen, volgens onze wensen, volgens onze lust de toestand te veranderen, opgelost worden. En zoals altijd, moet de objectieve ontleding, de juiste naar waardeschatting van hetgeen is, van hetgeen verandert en van hetgeen wordt, het vereiste van onze actie wezen. Laat ons beproeven de kwestie van dit standpunt uit aan te vatten.
Waar hangt het lot van het Europees reformisme van af?
Het zijn nu de reformisten die aan het bewind zijn in de voornaamste Europese landen. Het reformisme veronderstelt zekere toegevingen vanwege de bezittende klassen aan de niet bezittende, zekere kleine ‘opofferingen’ van de burgerlijke staat in het voordeel der werkende klasse. Kan men zich inbeelden dat in het huidige Europa, onvergelijkbaar veel armer dan voor de oorlog, er een economische basis voor brede en diepe sociale hervormingen bestaat? De reformisten zelf, ten minste op het vaste land, spreken heel weinig van die hervormingen. Wanneer men nu sociale hervormingen beschouwt, dan is het eerder in het burgerlijk kamp: men stelt er zich voor de achturendag af te schaffen, of liever er zekere wijzigingen aan te brengen, die hem in feite onbestaanbaar zullen maken. Maar er bestaat een praktische kwestie die verwantschap bezit met die hervormingen en die een kwestie van leven of dood voor de Europese arbeiders, en in het bijzonder voor de Duitse, Oostenrijkse, Hongaarse, Poolse en zelfs Franse arbeiders is. Het is de kwestie van de stabilisatie der wisselkoersen. De stabilisatie van het geld, mark, kroon en frank, die de stabilisatie der lonen met zich brengt en belet dat ze in waarde verminderen. Dit is een kwestie van kapitaal belang voor het proletariaat van het Europees vasteland. Het is onbetwijfelbaar dat de betrekkelijke en volstrekt wankele successen, welke met de muntstabilisatie verkregen zijn een der hoofdvoorwaarden uitmaken van het reformistisch pacifistisch tijdperk.
Indien in Duitsland de mark ineenstortte zou er de revolutionaire toestand zich integraal weer voordoen, en indien de Franse frank voortging met in waarde te verminderen, gelijk hij het voor enkele maanden deed, dan ware het lot van het ministerie Herriot nog problematischer dan nu.
De kwestie van het neoreformisme die zich aan ons stelt moet dus op de volgende wijze geformuleerd worden: op wat steunt de hoop van een consolidatie, van een betrekkelijk en tijdelijk economisch evenwicht en in het bijzonder de hoop op de stabilisatie der munt en der lonen? Wat veroorlooft die hoop en in hoever is ze gegrond? Die kwestie dwingt ons de hoofdfactor der hedendaagse geschiedenis der mensheid, de Verenigde Staten ,in ogenschouw te nemen. Over het lot van Europa en het wereldproletariaat willen redeneren zonder rekenschap te houden met de kracht en belangrijkheid van de Verenigde Staten is in zekere mate zonder de waard rekenen. Want New York en Washington — de Amerikaanse regering — is de meester van de kapitalistische mensheid. We zien het nu bijvoorbeeld door het plan der experten. Europa, gisteren nog zo machtig, zo fier op zijn cultuur en zijn historisch verleden, moet nu van de andere zijde van de Atlantische Oceaan een generaal Dawes laten komen, die misschien niet heel verstandig of zelfs misschien in het geheel niet verstandig is, om uit de warboel van tegenstrijdigheden en ongelukken die het zichzelf op het hoofd haalde te geraken. Die man komt aan, zet zich als opperste rechter aan de tafel neer, en zelfs zoals sommige vertellen met de voeten erop, en maakt een juist plan van de wijze en termijnen van herstelling van Europa. Daarna onderwerpt hij dit plan aan de Europese regeringen opdat zij er zich naar zouden gedragen. En zij zullen er zich naar gedragen. Hughes, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, doet een niet officiële rondreis in Europa, tezelfdertijd organiseren Herriot en MacDonald een hoogst officiële conferentie. Achter de conferentie, achter de schermen bevindt zich Hughes, die eist en gebiedt. Waarom? Omdat hij de macht heeft. In wat bestaat die macht? In het kapitaal, in de rijkdom, in een buitengewone economische sterkte.[1]
De vroegere ontwikkeling van Europa en van de gehele wereld geschiedde, in een buitengewone mate onder de leiding van Engeland. Engeland had het eerst steenkool en het ijzer in een grote mate weten te gebruiken, en bijgevolg zich ook de leiding van de wereld voor een lange tijd weten te verzekeren. Met andere woorden, het verwezenlijkte op politiek gebied zijn economisch overwicht en trok er profijt uit in zijn internationale betrekkingen. Het overheerste Europa, door het ene land tegenover het andere te stellen, door leningen toe te staan of te weigeren, door de strijd tegen de Franse Revolutie geldelijk te steunen, enz. Het speelde baas over de gehele wereld. Maar zijn overwicht, op het ogenblik van zijn grootste bloei, is niets in vergelijking met dat waarover de Verenigde Staten heden beschikken, over de rest van de wereld, Engeland meegerekend. En dat is de kapitale kwestie van de Europese- en wereldgeschiedenis. Dit niet begrijpen betekent onbekwaam te zijn het toekomstig hoofdstuk van onze geschiedenis te verstaan. Het is niet bij toeval dat generaal Dawes de oceaan overstak, en dat we verplicht zijn te weten dat hij Dawes heet en dat hij de titel van generaal voert. Hij heeft verscheidene Amerikaanse bankiers met zich, die de papieren van de Europese regeringen onderzoeken en verklaren: ‘We laten dit niet toe, we eisen dat’. Waarom die gebiedende toon? Omdat heel het systeem der herstellingen schipbreuk zal lijden indien Amerika de eerste storting, 800 miljoen goudmark, voor het verzekeren van de Duitse munt, niet volbrengt. Van Amerika hangt de stabilisatie of de val van de frank, en in een mindere mate ook van het pond sterling af. De mark, de frank en het pond sterling spelen echter een zekere rol in het leven der volkeren.
Het ‘vredelievend’ imperialisme der Verenigde Staten
Het is niet van vandaag, dat Amerika zich geheel en voor altijd op de baan van een werkzame imperialistische wereldpolitiek gewaagd heeft. De ommekeer in zijn politiek dagtekent van het einde der XIXe eeuw. De Spaans-Amerikaanse oorlog had plaats in 1898; de Verenigde Staten maakten zich toen meester van Cuba en daardoor verzekerden zij zich de sleutel van het Panamakanaal, en daardoor een uitweg op de Stille Oceaan, naar China en het Aziatisch vasteland.
In 1900 heeft voor de eerste maal in de geschiedenis van de Verenigde Staten de uitvoer van de industriële producten hun uitvoer overtroffen. Zo kon Amerika een actieve wereldpolitiek ondernemen.
In 1903 scheurt Amerika de provincie Panama van Colombia af, en doet de onafhankelijkheid ervan uitroepen en erkennen. Het handelt eveneens zo met de Hawaï eilanden en, naar ik meen, ook met de Samoa eilanden. Wanneer het een gebied wil aanhechten of een land onder voogdijschap stellen, richt het een kleine binnenlandse revolutie in en komt vervolgens tussen om de orde te herstellen — hetzelfde wat Dawes nu voor het, door de met de hulp van Amerika gevoerde oorlog, geruïneerd Europa, doet. In 1903 verzekeren de Verenigde Staten zich aldus de landengte van Panama, boren het kanaal, waarvan de voleindiging in 1920 in de ware zin van het woord een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van Amerika en de ganse wereld opent. De Verenigde Staten hebben radicaal de aardrijkskunde in het voordeel van het Amerikaans kapitalisme verbeterd. Zoals men weet is hun industrie geconcentreerd in het oostelijk gedeelte van het land, naar de Atlantische Oceaan toe. Het westelijk gedeelte is voornamelijk landbouwgebied. De Verenigde Staten voelen zich voornamelijk tot China, met zijn 400 miljoen inwoners en zijn onmeetbare rijkdommen, aangetrokken. Door het kanaal van Panama baant zich hun industrie naar het Westen een zeeweg, die haar een besparing van verscheidene duizenden kilometers toelaat. De jaren 1898, 1900, 1914 en 1920, zijn de mijlpalen van de imperialistische weg waarop de Verenigde Staten zich stoutmoedig begeven hebben.
De wereldoorlog was de voornaamste van deze mijlpalen. De Verenigde Staten zijn slechts op het laatste ogenblik bijgesprongen, drie jaar hebben ze gewacht alvorens aan hun ‘onzijdigheid’ te verzaken. Meer nog, twee maanden voor hun tussenkomst, verklaarde Wilson dat er geen sprake zijn kon van de deelneming van Amerika aan de bloedige dwaasheid der Europese volkeren. Gedurende drie jaar stelden de Verenigde Staten zich tevreden met het bloed der Europese ‘waanzinnigen’ methodisch in dollars om te zetten. Maar op het ogenblik dat de oorlog dreigde met de overwinning van Duitsland, hun gevaarlijkste mededinger, te eindigen, kwamen ze tussen en dit besliste over het einde van de strijd.
Opmerkenswaardig feit: uit belang voedde Amerika de oorlog met zijn industrie, uit belang kwam het tussen teneinde een gevaarlijke mededinger te verpletteren en nochtans behoudt het een sterke faam van vredelievendheid. Dit is een der paradoxen der geschiedenis, paradox die niets verheugends voor ons heeft en ook nooit hebben zal. Het Amerikaans imperialisme, essentieel, brutaal, hebzuchtig, onvermurwbaar heeft, dankzij de bijzondere voorwaarden van Amerika, de mogelijkheid zich in de mantel van het pacifisme te hullen, iets wat de imperialistische avonturiers van de oude wereld niet doen kunnen. Er zijn daar geografische en historische redenen toe. De Verenigde Staten hadden geen behoefte om een leger te onderhouden. Waarom? Omdat ze door onmetelijke oceanen van hun mededingers gescheiden zijn. Engeland is een eiland, het is een van de beslissende factoren van zijn karakter, tezelfdertijd als een van zijn bijzonderste voordelen. De Verenigde Staten zijn eveneens een uitgestrekt eiland ten opzichte van de groep der oude werelddelen. Engeland beschermt zich door zijn vloot. Maar wanneer men erin gelukt zijn zeefront te doorboren, is het gemakkelijk te veroveren want het is slechts een smalle strook grond. Maar beproef de Verenigde Staten te veroveren. Het is een eiland dat tezelfdertijd al de voordelen van Rusland, de onmetelijkheid van zijn grondgebied bezit. Zelfs zonder vloot zijn de Verenigde Staten om zo te zeggen onkwetsbaar tengevolge van hun uitgestrekte oppervlakte. Ziedaar de essentiële geografische reden die hen toeliet zich met het pacifistisch masker te bedekken. Waarlijk, in tegenstelling met Europa en de andere landen had Amerika tot nu toe geen leger. En wanneer het er een gaat inrichten, is het omdat men het er toe dwong. Wie heeft het gedwongen? De barbaren, de keizer, de Duitse imperialisten.
Het is in de geschiedenis dat men de tweede reden van de pacifistische faam der Verenigde Staten zoeken moet. Deze laatsten kwamen pas in het wereldstrijdperk toen reeds de ganse aardbol veroverd, verdeeld en verdrukt was. Het is daarom dat de imperialistische vooruitgang der Verenigde Staten zich voordoet onder de ordewoorden: ‘Vrijheid der zeeën’, ‘Open deur’, enz., enz. Wanneer dan Amerika verplicht is openlijk een militaire schurkenstreek te verrichten, valt de verantwoordelijkheid ervan, in de ogen van zijn eigen bevolking, en in een zekere mate van de ganse mensheid, alleen op de rug van de achterlijke burgers van het overige van de wereld.
Wilson hielp Duitsland van kant brengen, daarom kwam hij in Europa gewapend met zijn veertien punten, waardoor hij de algemene voorspoed, de universele vrede, de straf van de verantwoordelijke keizer beloofde, het zelfbeschikkingsrecht der volkeren, de heerschappij der gerechtigheid, enz., enz., uitriep. En gedurende lange maanden geloofden de kleinburgers en zelfs een groot deel der Europese arbeiders in het evangelie van Wilson. Vertegenwoordiger van het Amerikaanse kapitalisme, dat zich met bloed besmeurde door de Europese oorlog aan te wakkeren, verscheen die provinciale professor als de apostel van het pacifisme en der verzoening. En allen zegden: Wilson zal de vrede brengen, Wilson zal Europa herstellen. Maar Wilson slaagde er niet in om ineens te bekomen, wat Dawes met zijn geleide van bankiers nu verwezenlijkte, en gebelgd keerde hij de rug naar Europa toe en ging naar huis. Welke waren dan niet de kreten der pacifisten en sociaaldemocraten tegen de waanzinnigheid der Europese bourgeoisie, die zich niet met Wilson had willen verstaan, en de pacificatie en het geluk van Europa niet had weten te verwezenlijken.
Wilson werd opzij gezet. De republikeinse partij kwam aan het bewind. Amerika maakte dan een periode van handels- en industriële voorspoed door bijna alleen te steunen op de buitenlandse markt, het is te zeggen, op een tijdelijk evenwicht tussen de nijverheid en de landbouw, tussen het Westen en het Oosten van het land. Die voorspoed duurde slechts twee jaar: hij eindigde in 1923. Maar sedert de laatste lente kwamen er onweerlegbare tekens van een handels- en nijverheidscrisis te voorschijn, voorafgegaan ten andere van een geweldige landbouwcrisis, die de landbouwstreken van het land wreed geteisterd heeft. En zoals altijd gaf die crisis nieuw bloed, nieuw leven aan het imperialisme. Het financieel kapitaal zond zijn vertegenwoordigers naar Europa om het gedurende de imperialistische oorlog begonnen en door de vrede van Versailles voortgezette werk, het is te zeggen, het onder economische voogdij stellen van Europa, te voleindigen.
Het plan van de Verenigde Staten: Europa op rantsoen stellen
Wat wil het Amerikaanse kapitaal? Waar wil het naartoe? Het zoekt, zegt men, de stabiliteit. Het wil in zijn voordeel de Europese markt herinrichten, het wil aan Europa zijn koopkracht weergeven. Op welke mannier? In welke mate? Waarlijk, het Amerikaanse kapitaal kan zich van Europa geen mededinger willen maken. Het kan niet aannemen dat Engeland en meer nog, Duitsland en Frankrijk, hun markten opnieuw veroveren, omdat het zelf in het nauw zit, omdat het producten en ook zichzelf uitvoert. Het zoekt het meesterschap over de wereld, en wil de heerschappij van Amerika op onze planeet verwezenlijken. Wat moet het doen ten opzichte van Europa? Het moet, zegt men, de vrede doen heersen. Op welke manier? Onder zijn hegemonie. Wat betekent dat? Dat het Europa moet toelaten zich op te richten, maar enkel tot op een goed bepaalde hoogte, en bepaalde en beperkte delen van de wereldmarkt toe te staan. Het Amerikaans kapitalisme beveelt tegenwoordig aan de diplomaten. Het bereidt zich voor ook de Europese banken en trusts, de ganse Europese bourgeoisie te bevelen. Daar wil het naartoe. Het zal de Europese bankiers en industriëlen vast bepaalde delen van de markt toewijzen. Het zal hun werkzaamheid regelen. In een woord, het wil het kapitalistisch Europa op rantsoen stellen, met andere woorden, het aanduiden hoeveel tonnen, liters of kilogrammen van deze of gene grondstof het recht heeft te kopen of te verkopen.
Reeds in de thesissen voor het derde Congres der CI schreven we dat Europa gebalkaniseerd is. Dit balkaniseren wordt nu voortgezet. De Balkanstaten hadden altijd beschermers in de persoon van het tsaristisch Rusland of van Oostenrijk-Hongarije, die hun de verandering in hun politiek, van hun regeerders of zelfs van hun dynastieën (Servië) opdrong. Nu bevindt zich Europa in dezelfde toestand ten opzichte van de Verenigde Staten en ten dele van Engeland. Naarmate hun tegenstellingen zich zullen ontwikkelen, zullen de Europese regeringen hulp en bescherming gaan zoeken te Washington en te Londen; de verandering der partijen en regeringen zal in laatste instantie bepaald worden door het Amerikaans kapitaal, dat Europa zal aanduiden hoeveel het drinken en eten zal... Het rantsoeneren is niet altijd zeer aangenaam, we weten het bij ondervinding. Het streng beperkt rantsoen dat de Amerikanen voor de Europese volkeren zullen opmaken zal echter ook van toepassing voor de heersende klassen niet alleen van Duitsland en Frankrijk, maar ten langen laatste ook van Engeland zijn. Engeland moet deze mogelijkheid inzien. Maar Amerika, zegt men, gaat met Engeland samen, er is een Angelsaksisch blok gevormd, er bestaat een Angelsaksisch kapitaal, een Angelsaksische politiek; de voornaamste tegenstelling in de wereld is die welke Amerika en Japan verdeelt. Zo spreken is zijn onbegrip van de toestand tonen. De voornaamste tegenstelling in de wereld is de Engels-Amerikaanse. Dit zal de toekomst meer en meer aantonen.
Het Amerikaans imperialisme en de Europese sociaaldemocratie
Maar laten wij, alvorens deze belangrijke kwestie aan te vatten, nagaan welke rol het Amerikaanse kapitaal aan de radicalen en de Europese mensjewieken, aan de sociaaldemocratie in dit Europa dat op rantsoen wordt gesteld, voorbehoudt.
De sociaaldemocratie moet die nieuwe toestand voorbereiden, het is te zeggen, het rantsoeneren van Europa door het Amerikaans kapitaal politiek helpen doorvoeren. Wat doet op dit ogenblik de Duitse en Franse sociaaldemocratie, wat doen de socialisten van gans Europa? Zij voeden zich zelf op in de godsdienst van het Amerikanisme, en trachten ook de arbeiders massa’s erin op te voeden; zij maken van het Amerikanisme, van de rol van het Amerikaans kapitaal in Europa, een nieuwe politieke godsdienst. Zij trachten de arbeidende klasse te overtuigen dat zonder het in de grond vredelievend Amerikaans kapitaal, zonder de leningen van Amerika, Europa de storm niet doormaken zal. Zij zijn in oppositie tegen hun burgerij, gelijk de Duitse sociaalpatriotten, niet van het standpunt der proletarische revolutie uit, zelfs niet om hervormingen te bekomen, maar om aan te tonen dat die burgerij onverdraagzaam, egoïstisch, chauvinistisch is en niet in staat zich met het vrede- en menslievend, democratisch Amerikaans kapitaal te verstaan.
Dit is de fundamentele kwestie van het politiek leven van Europa, en in het bijzonder van Duitsland. Met andere woorden, de Europese sociaaldemocratie wordt tegenwoordig het politieke agentschap van het Amerikaans kapitaal. Is het een onverwacht feit? Neen, want de sociaaldemocratie, die de agent der bourgeoisie was, moest fataal in zijn politieke ondergang, de agent der sterkste, der machtigste burgerij, van de bourgeoisie der bourgeoisiën, het is te zeggen, der Amerikaanse bourgeoisie worden. Daar het Amerikaans kapitaal de taak op zich neemt Europa een te maken, er de vrede te doen heersen, om het de vraagstukken der herstellingen en andere te leren oplossen en de koordjes van de beurs in handen heeft, wordt de afhankelijkheid der Duitse en Franse sociaaldemocratie, ten opzichte der Duitse en Franse bourgeoisiën, meer en meer een afhankelijkheid ten opzichte van de meester van die bourgeoisiën. Het Amerikaans kapitaal speelt nu de baas in Europa. En het is natuurlijk dat de sociaaldemocratie politiek afhankelijk wordt van de baas van haar bazen. Dit is een essentieel feit voor het begrip van de huidige toestand en de politiek van de IIe Internationale. Zich daar geen rekenschap van geven, betekent de gebeurtenissen van vandaag en morgen niet kunnen begrijpen, het is slechts de oppervlakte der zaken zien en zich met algemene frasen tevreden stellen.
De sociaaldemocratie bereidt het terrein aan het Amerikaans kapitalisme voor, maakt zich tot zijn heraut, spreekt van zijn weldoende rol, vereffent het terrein, begeleidt het met zijn wensen, verheerlijkt het. Dit is geen klein werk. Vroeger liet het imperialisme zich een weg door de missionarissen banen, die door de wilden gewoonlijk van kant gemaakt en zelfs dikwijls opgegeten werden. Om hun dood te wreken zond men dan troepen, daarna handelaars en beheerders. Om Europa te koloniseren, om er zijn dominion van te maken had het Amerikaans kapitaal niet nodig missionarissen uit te zenden. Ter plaatse zelf bevond zich reeds een partij die het evangelie van Wilson en Coolidge, de heilige Schriftuur der Beurzen van New York en Chicago aan de volkeren moest prediken. Daarin bestaat de huidige zending van het Europees mensjewisme. Maar de ene dienst is de andere waard. De mensjewieken trekken uit hun toewijding talrijke voordelen.
Enige tijd geleden aldus, gedurende de perioden van scherpe burgeroorlog, heeft de Duitse sociaaldemocratie de gewapende verdediging der burgerij op zich moeten nemen, van die burgerij welke hand in hand met de fascisten ging. Noske is waarlijk een symbolisch figuur van de naoorlogse politiek der Duitse sociaaldemocratie. Tegenwoordig speelt deze laatste een gans andere rol, ze kan zich de weelde veroorloven oppositie te voeren. Ze kritiseert haar burgerij en brengt daardoor een zekere afstand tussen zichzelf en de partijen van het kapitaal. Op welke manier kritiseert zij? Gij zijt egoïstisch, kwaaddoend, dom, zegt het tot het kapitaal, maar aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan is er een rijke, machtige, vredelievende, reformistische, menslievende burgerij, die opnieuw tot ons komt, die ons 800 miljoen mark wil geven om onze munt te herstellen en gij springt recht, gij durft het aan u tegen haar te verzetten alhoewel gij ons vaderland in de ellende hebt gestort. Wij zullen u onmeedogend ontmaskeren voor de Duitse volksmassa’s. En dit zegt zij op een bijna revolutionaire toon, terwijl ze de Amerikaanse burgerij verdedigt.
Hetzelfde geldt voor Frankrijk. Aangezien de politieke toestand er beter is en de frank er niet te erg aan toe is, speelt de sociaaldemocratie er haar rol weer in het duister, maar in werkelijkheid doet zij juist hetzelfde als de Duitse sociaaldemocratie. De partij van Leon Blum, Renaudel, Jean Longuet, draagt geheel en al de verantwoordelijkheid van de vrede van Versailles en de bezetting van de Ruhr. En waarlijk, het is ontegensprekelijk dat de regering Herriot, gesteund door de socialisten, voor het behoud van de bezetting van de Ruhr is. Maar voor het ogenblik hebben de Franse socialisten de mogelijkheid om aan hun bondgenoot Herriot te zeggen: ‘De Amerikanen eisen dat gij onder zekere voorwaarden de Ruhr ontruimt; doet het, wij ook eisen het nu.’ Zij eisen niet om aan de wil en de kracht van het Franse proletariaat uitdrukking te geven, maar om de Franse bourgeoisie aan de Amerikaanse ondergeschikt te maken. Vergeet ten andere niet dat de Franse burgerij 3 miljard 700 miljoen dollar aan de Amerikaanse schuldig is. Dit is een belangrijke som. Amerika kan, wanneer het wil, de frank de berg laten afrollen. Zeker, het zal het niet doen, het kwam naar Europa om er de orde te doen heersen en niet om er puin opeen te hopen. Alles hangt van Amerika af. Het is daarom dat voor die grote schuld, de argumenten van Renaudel-Blum en consorten genoegzaam overtuigend aan de Franse burgerij toeschijnen.
Tezelfdertijd bekomt de sociaaldemocratie, in Duitsland, in Frankrijk en elders de mogelijkheid tegen de burgerij te opposeren, om in zekere concrete vraagstukken een ‘oppositiepolitiek’ te voeren, en daardoor het vertrouwen van een bepaald gedeelte der werkende klasse voor zich te winnen.
Meer nog, de reformistische partijen der verschillende landen van Europa bezitten nu een zekere mogelijkheid om een gemeenschappelijke actie te voeren. Nu reeds vertoont de Europese sociaaldemocratie een organisme dat genoegzaam eenheid bezit. Dit is, in zekere mate, een nieuw feit. Feitelijk, sedert tien jaar, sedert het begin van de oorlog, kon ze niet in blok tussenkomen. Nu kan zij het, en de mensjewieken komen tussen om in koor Amerika, zijn programma, zijn eisen, zijn vredelievendheid, zijn grote zending te ondersteunen. De IIe Internationale, dit halfdode lichaam, galvaniseert zich dan ook een weinig. Evenals de Internationale van Amsterdam herstelt zij zich. Zeker, zij zal niet zijn wat zij voor de oorlog was. Zij zal haar macht van vroeger niet terugwinnen, het is onmogelijk het verleden te doen herleven en de Communistische Internationale uit de geschiedenis weg te schrappen. Het is onmogelijk het beeld van de imperialistische oorlog uit te wissen, die een geweldige slag voor de IIe Internationale betekende. Niettegenstaande dit alles, tracht deze laatste zich op te beuren, terug op te staan, met de Amerikaanse krukken te lopen. Gedurende de imperialistische oorlog waren de Duitse en Franse sociaaldemocratieën openlijk aan hun wederkerige burgerijen gebonden. Kon er een Internationale bestaan wanneer de partijen elkaar bestreden, beschuldigden, bezwadderden? Er bestond geen mogelijkheid het masker van het internationalisme op te zetten. Op het ogenblik dat de vrede gesloten werd, was het eveneens het geval. Versailles was slechts het bestendigen van de resultaten van de imperialistische oorlog in de diplomatische documenten. Was er toen plaats voor de solidariteit? Heel zeker, neen. Gedurende de periode van de bezetting van de Ruhr was het eveneens zo. Maar nu komt het Amerikaanse kapitaal in Europa en verklaart: volkeren, ziedaar een herstellingsplan, mijnheren de mensjewieken ziedaar een programma. En dit programma wordt door de sociaaldemocratie als basis voor haar activiteit aanvaard. Dit nieuwe programma brengt de Duitse, Franse, Engelse, Hollandse, Zwitserse sociaaldemocratieën te samen. Feitelijk denkt de Zwitserse kleinburger dat zijn vaderland meer uurwerken zal kunnen verkopen wanneer Amerika de orde en de vrede in Europa zal hersteld hebben. En heel de kleinburgerij, die zich door de sociaaldemocratie uitdrukt, vindt haar geestelijke eenheid terug in het programma van het amerikanisme. Met andere woorden, de IIe Internationale bezit nu een eenheidsprogramma: dit welke haar door generaal Dawes uit Washington meegebracht werd.
Opnieuw, dezelfde paradox: wanneer het Amerikaans kapitalisme een deugnietenstreek begaat, heeft het de volstrekte mogelijkheid dit te doen, door zich voor een hervormer, een vredebemiddelaar, een verwezenlijker van menslievende doeleinden te laten doorgaan, terwijl het voor de sociaaldemocratie een platform schept dat onvergelijkbaar meer voordelen biedt dan het nationaal platvorm, hetwelk de sociaaldemocratie gisteren bezat. De nationale burgerij is dichtbij, zij wordt door iedereen gezien, terwijl het Amerikaanse kapitaal ver af is, en het moeilijk is zijn zaken, die niet altijd van de zuiverste zijn, te doorgronden; maar in Europa komt het in de hoedanigheid van vredesbemiddelaar tussen: zijn kolossale macht, zonder voorgaande in de geschiedenis, zijn rijkdom vooral boezemen ontzag in aan de kleinburgerij en sociaaldemocratie. Ik zal u terloops zeggen dat ik gedurende dit laatste jaar door mijn ambt verplicht was besprekingen te voeren met enkele Amerikaanse senatoren van de republikeinse en democratische partijen. Oppervlakkig gezien, lijken het buitenmensen. Ik ben er niet zeker van of ze de aardrijkskunde van Europa machtig zijn en denk eerder van niet, maar wanneer zij over politiek handelen, drukken zij zich op de volgende manier uit: ‘Ik zei aan Poincaré’, ‘Ik deed aan Curzon opmerken’, ‘Ik legde aan Mussolini uit’. In Europa gevoelen zij zich als in een veroverd land. Een rijk geworden fabrikant in gecondenseerde melk, conserven of een ander product, spreekt op een beschermende toon over de invloedrijkste politiekers van Europa. Hij voorziet dat hij weldra de meester zijn zal, hij voelt zich reeds de meester. En het is daarom dat de berekeningen van de Engelse burgerij, die haar besturende rol wil bewaren, in het water zullen vallen.
Re: (A) gift for Funk N. Furter
shadx312 wrote:Good movie. Overshadowed by Great Dictator I think. Still very relevant.
The funniest scene imo was when he pranced back to the bath after meeting the woman in her bath. And then it has a tv solely for advertising.
I was unaware until recently that Chaplin was called into questioning by McCarthy during the Red Scare.
In my experience AWK whenever McCarthy was brought up in a conversation everyone considered him a slimeball, not unlike Anslinger.
And I recently found out The Great Dictator was completely funded by Chaplin because Hollywood wouldn’t touch it. Quite a brave move on his part when you consider what was going on at the time.
Re: (A) gift for Funk N. Furter
As far as I know, Chaplin was an english communist, that is why he was banned from the U.S. Besides, he liked to fuck teenagers Nowadays americans would call him "a racist" or smth Every time someone "dares" to tell the truth about the real U.S. most of the people in america react like that. I call it "war propaganda".
Nowadays americans would call him "a racist" or smth Every time someone "dares" to tell the truth about the real U.S. most of the people in america react like that. I call it "war propaganda".-
rote fahne
- Posts: 777
- Joined: Wed Oct 13, 2010 5:26 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
he was swiss, he lived in genevamyrnova wrote:As far as I know, Chaplin was an english communist, that is why he was banned from the U.S. Besides, he liked to fuck teenagers
Re: (A) gift for Funk N. Furter
Sir Charles Spencer "Charlie" Chaplin, KBE (16 April 1889 – 25 December 1977) was an English comic actor and filmmaker who rose to fame in the silent era. Chaplin became a worldwide icon through...rote fahne wrote:he was swiss, he lived in genevamyrnova wrote:As far as I know, Chaplin was an english communist, that is why he was banned from the U.S. Besides, he liked to fuck teenagers
etc. etc. (wikipedia)
-
rote fahne
- Posts: 777
- Joined: Wed Oct 13, 2010 5:26 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
no, he was swiss.
-
rote fahne
- Posts: 777
- Joined: Wed Oct 13, 2010 5:26 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
wiki is american krep conspiracy. 
-
rote fahne
- Posts: 777
- Joined: Wed Oct 13, 2010 5:26 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
chaplin is krep too. i like buster keaton. much better.
Re: (A) gift for Funk N. Furter
Raised in London, Chaplin's childhood was defined by poverty and hardship. Chaplin began performing from a young age, touring music halls and later working as a stage actor and comedian. At 19 he was signed to the prestigious Fred Karno company, which took him to America...rote fahne wrote:no, he was swiss.
He was as swiss as you are NOT a troll
Last edited by myrnova on Thu Oct 31, 2013 8:24 pm, edited 1 time in total.
-
regretfullySaid
- Posts: 8913
- Joined: Thu Apr 22, 2010 5:50 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
No, they wouldn't at all. You may be right about some things but you assume too much and are quite inaccurate as well.myrnova wrote: Nowadays americans would call him "a racist" or smth
I'm not sure but that may not have been released in US theaters until the 70's as well.beats me wrote:And I recently found out The Great Dictator was completely funded by Chaplin because Hollywood wouldn’t touch it. Quite a brave move on his part when you consider what was going on at the time.
On the upside there's a sort-of-dubstep song I've been hearing on sub.fm that uses most of that famous speech from the film
-
rote fahne
- Posts: 777
- Joined: Wed Oct 13, 2010 5:26 pm
Re: (A) gift for Funk N. Furter
the troll is you.myrnova wrote:Raised in London, Chaplin's childhood was defined by poverty and hardship. Chaplin began performing from a young age, touring music halls and later working as a stage actor and comedian. At 19 he was signed to the prestigious Fred Karno company, which took him to America...rote fahne wrote:no, he was swiss.
He was as swiss as you are NOT a troll